1-Amaliy mashg`ulot. Avtotraktor dvigatellarining mexanizmlari, tuzilishi va ishlashini o‘rganish

Dvigatelga porshen-shatun guruxini o‘rnatish. 
Yig‘ish ishlari qo‘yidagi tartibda bajariladi: 
1. 
SHatunni iskanjaga mahkamlang, porshenni suvli vannada 30
0
S 
gacha qizdiring va shatunning yuqoridagi kallagiga o‘rnating, bunda albatta har bir 
dvigatel uchun alohida bo‘lgan porshen va shatunni yig‘ish qoidalariga rioya 
qiling. 
2. 
Porshenni shatun va porshen barmog‘i bilan biriktirib, babishkaga 
o‘rnatma halqalarini o‘rnating. 
3. 
Porshen halqalarini porshenga o‘rnating, halqa qulflarini bir xil 
masofada butun doira bo‘yicha terib qo‘ying. 
4. 
Porshen halqalarini kisuvchi moslama yordamida porshen va shatun 
guruxini silindrga o‘rnating, porshen ustiga bosib, shatunning pastki kallagi 
tirsakli val bo‘yiniga tekkuncha uni pastga qarab so‘ring. 
5. 
Porshen pastki kallagiga vkladishni va uning qopqog‘ini o‘rniga 
qo‘yib, shatun boltlarini ma’lum kuch bilan (2-jadvalda ko‘rsatilgan) dinomometrli 
kalit yordamida torting. 
6. 
SHatun podshipniklaridagi gayka va boltlarni shplintlang. 
7. 
Tirsakli valni bir marta to‘la aylantirib, bir-biriga ulangan 
detallarda qadalish yo‘qligiga ishonch hosil qiling. 
2-jadval
Turli xil dvigatellarda tortish momenti qiymati. 

---

Dvigatel markasi 
Oxirigacha 
tortganda 
hosil 
bo‘lgan 
moment, 
Nm 
Dvigatel markasi 
Oxirigacha 
tortganda 
hosil 
bo‘lgan 
moment, 
Nm 
D-144 
100-120 
A-0IM 
160-180 
D-240 
150-170 
A-4I 
160-180 
ZIL-130 
Talabaning 
o‘zi 
qiymatini 
topib 
yozadi 
D-IZ0T 
170-210 
GAZ-53A 
Talabaning 
o‘zi 
qiymatini 
topib 
yozadi 
YAMZ-240NB 
160-180