1-amaliy mashg’ulot: detalga qo’yilgan texnik talablarni hisobga olgan xolda texnologik bazani tanlash bo’yicha misol va masalalar yechish

oltita K\'3Fa:i.uac tayanchga bazalash demakdir.
Bu olti nukta uchta uzaro perpendikulyar tekislikda joylashgan bulishi kerak: 1,2,3, nuktalar XOZ da; 4 va 5 YOZ da; va 6esa XOY da.

1. 
   rasm. Detallarni bazalash sxemasi (olti nukta koidasi): R1,R2,R3- Detalning bazalashda taosir etuvchi kuchlar.
   

Uchta 1,2,3 nuktalar Detalning XOZ tekisligiga nisbatan xolatini ifodalaydi va bu tekislik urnatish tekisligi deb yuritiladi. Uchta tayanch nukta Detalning Y uki buyicha siljishini va X,Y uklari atrofida aylanishini yukotadi.
Ikkita 4 va 5 nuktalar Detalning XOZ tekisligiga nisbatan xolatini ifodalaydi va bu tekislik yunaltiruvchi tekislik deb yuritiladi. Ikkita tayanch nukta Detalning X uki buyicha siljishini va Y uki atrofida aylanishini yukotadi.
teksiligiga nisbatan xolatini belgilaydi va bu tekislik tayanch tekislik deb
yuritiladi. Bu tayanch nukta Detalning Z uki buyicha siljishi bulgan oxirgi erkinlik
darajasini yukotadi.
Masalan,
silindrik Detalning prizmaga bazalashda (2.3-rasm) uning 4 ta erkinlik darajasi turtga (1,2,3,4) kuzFalmas nuktalar yordamida yukotiladi, kolgan ikki erkinlik darajasi prizma buylab siljishi va uz uki atrofida aylanishi 5 va 6 tayanchlar yordamida yukotiladi. Buning uchun 5 nuktada tayanch kuyilsa, 6 nuktada shponka urnatiladi.
Urganilgan materialni mustaxkamlash uchun savollar

1. 
   Detallarni dastgoxlarda urnatishda kanday yuzalar va bazalar mavjud?
   
2. 
   Bazalarning doimiylik va kushilish tamoyillari nimadan iborat?
   
3. 
   Bazalarning doimiylik va kushilish tamoyillariga mieol keltirilgan.
   
4. 
   Detallarni dastgoxlarda urnatish usullarini sanab uting.
   
5. 
   Olti nukta koidasi nimadan iborat?
   
6. 
   Detallarni moslamalarga urnatish va maxkamlashda erkinlik darajalarini yukotishga misollar keltiring.