1-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Axborot texnologiyalari va zamonaviy kompyutеrlar. Ishning maqsadi

---

1-Amaliy mashg’ulot 
Mavzu:
Axborot texnologiyalari va zamonaviy kompyutеrlar
.
 
Ishning maqsadi:
Axborot texnologiyalari ularni turlari va qo’llanish 
sohalari. Kompyuterlarning turlarini o’rganish. 
Kutilayotgan natija:
Axborot texnologiyalarini sohada qo’llanilishi, 
kompyuter turlari va ularni ishlashi amallar bajarishi va amaliy dasturlarda ishlash 
ko’nikmalar hosil qilinadi. 
Amaliy jihozlari: 
Tarqatma topshiriqlar, kompyuterlar, OTni standart va 
maxsus dasturlari.
Ish rejasi:
1. Axborot texnologiyalari.
2. Kompyuter turlari. 
3. Monoblok kompyuterlari. 
Nazariy ma’lumotlar: 
 
Axborot texnologiyasi — bu axboriy ma'lumotni bir ko’rinishdan ikkinchi, sifat 
jixatidan yangi ko’rinishga keltirish, axborotni yig’ish, qayta ishlash va uzatishning usul 
va vositalari majmuasidan foydalanish jarayonidir. 
Axborot texnologiyalari jamiyat axborot resurslaridan 
oqilona foydalanishning eng muhim usullaridan biri bo’lib, 
hozirgi vaqtga qadar bir necha evolyutsion bosqichlarni 
bosib o’tdi.
Kompyuter - hisoblashlarni bajarish, shu jumladan 
elektron shakldagi axborotni oldindan belgilangan algoritm 
bo‘yicha qabul qilish, qayta ishlash, saqlash va ishlov berish uchun mo‘ljallangan elektron 
mashina. 
Kompyuter(EHM)larning avlodlari va rivojlanish bosqichlari 
* 1-avlod. Lampali hisoblash mashinalari 
* 2-avlod. Tranzistorli hisoblash mashinalari 
* 3-avlod. Integral sxemali hisoblash mashinalari 
* 4-avlod. Katta integral sxemali hisoblash mashinalari 
 
Kompyuter turlari 
 
Mini kompyuterlar – oʼlchami va bajaradigan amallar hajmi 
jihatidan juda kichik hisoblanadi. Bunday kompьyuterlar 
choʼntak kompьyuterlari deb ataladi. 
 

---

 
Portativ kompyuterlar (noutbuklar) – bunday turdagi 
kompьyuterlaning ekrani va asosiy bloki birlashgan boʼlib 
mobil foydalanishga juda qulay hisoblanadi. Xozirda noutbuk 
kompьyuterlari 
ommalashib 
bormoqda. 
Bu 
turdagi 
kompьyuterlarni ham bir necha turlari bor va buni 
foydalanuvchilar ishlatishiga qarab tanlov qilishadi. 
Oddiy vazifalarni bajaruvchi noutbuklar (Ofis uchun). 
Grafik ishlarni bajarish uchun foydalaniladigan noutbuklar 
(Grafik ishlar uchun). 
 
Shaxsiy kompyuterlar - uyda va ish joyida turli masalalarni 
yechishda foydalaniladigan kompyuterlar. Аxborotlarga ishlov 
berish tezligi va xotira tizimi ish faoliyatimizdagi oddiy 
masalalarni yechishga yetarli hisoblanadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Monoblok – bu turdagi kompьyuterlar asosan sensorli boʼladi, 
monitorga joylashgan sistema bloki. Bir soʼz bilan aytganda, 
monoblok – bu monitorni oʼzida, sistema bloki jamlangan 
koʼrinishidir (protsessor, ona plata, OZU, vinchester, 
videokarta, elektr taʼminot bloki(blok pitaniya)). Monoblokka 
ulanadigan 
qoʼshimcha 
qurilmalar(klaviatura, 
monitor, 
sichqoncha,…) uchun razʼem, uning orqa yoki yon qismida 
joylashgan boʼladi. 
Monoblok, 
noutbuk 
singari 
jamlanmalarni 
oʼzida 
mujassamlashtiradi. Monoblokka oddiy sistema bloki singari, 
klaviatura, sichqoncha, printer hatto ikkinchi monitorni xam 
ulash mumkin. 
Qulaylik jihatidan qarasak, monoblok yuqori oʼrinlarda turadi. 
Chunki u juda ixcham va yengildir. Stolimiz ustida katta joy 
egallamaydi va oddiy kompьyuter kabi ulanish simlaridan iborat 
emas. Undan tashqari, uni bir joydan ikkinchi joyga koʼchirish 
ham muammo tugʼdirmaydi. 
Koʼrinishiga keladigan boʼlsak, monoblok odatiy monitordan 
kattaroq boʼlib, ogʼirligi ham biroz ogʼirroqdir. 
Oddiy kompьyuterning asosiy va alohida afzalligi, ishlash 
tezligi va qoʼshimcha qurilmalarni bemalol almashtirishdan 
iboratligidir. Bardoshliligi jihatidan, oddiy kompьyuter 
monoblokka qaraganda bardoshliroqdir. 
 

---

 
Server kompyuterlar – fan va texnikaning turli sohalariga oid 
masalalarni yechishga hamda tarmoqdagi kompьyuterlarga oʼz 
resurslarini taqdim etishga moʼljallangan kompьyuterlar. 
Ularning amal bajarish tezligi va xotira hajmi shaxsiy 
kompьyuterlarnikiga qaraganda ancha yuqori hisoblanadi. 
 
 
 
Superkompyuterlar – juda katta tezlikni talab qiladigan va 
katta hajmdagi masalalarni yechish uchun moʼljallangan 
tizimdir. Bu kompьyuter tizimlari sekunddiga trillion amallarni 
bajaradi. 
 
Mustahkamlash uchun savollar va topshiriqlar: 
1. Kompyuter avlodlari necha turda? 
2. Kompyuter turlari necha turda? 
3. Portativ turidagi kompyutrlar qanday kompyutrlarhisoblanadi? 
4. Server va super kompyuterlar qanday kompyuterlar xisoblanadi? 
5. Monoblok kompyuterlarini bilasizmi? 
6. Zamonaviy kompyuterlar qanday bo’ladi?