1-Amaliy mashg’ulot. O’txonadan chiqishidagi yoqilg’i yonganda hosil bo’ladigan gazlarni hajmini aniqlash

O’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyenti. Yoqilg’i to’liq yonganda o’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyenti quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

bu yerda O₂, N₂ – yonish mahsulotlari tarkibidagi kislorod va azot ulushi, %.


1 – masala. Qozon o’chog’ida 1 m³ tabiiy gaz yoqilg’isi yoqilishi uchun zarur bo’lgan nazariy va haqiqiy havo hajmlarini, hamda o’txonadan chiqayotgan yonish mahsulotlarining to’liq hajmi aniqlansin. Bunda tabiiy gaz tarkibi: CO₂ = 0,2 %; CH₄ = 98,2 %; C₂H₆ = 0,4 %; C₃H₈ = 0,1 %; C₄H₁₀ = 0,1 %; N₂ = 1,0 % va o’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyenti _yo = 1,2 bo’lsin.
Yechilishi: 1 m³ yoqilg’i yoqilishi uchun zarur bo’lgan nazariy va haqiqiy havo hajmlarini (28) va (30) – formulalar yordamida aniqlaymiz:

_yo = 1,2 bo’lgan holat uchun quruq gazlarning hajmini (43) formuladan aniqlaymiz:

_yo=1,2 bo’lgan holat uchun suv bug’larining hajmini (44) formuladan aniqlaymiz:

To’liq yonish mahsulotlarining hajmiy ko’rsatkichi (31) formuladan topiladi:

2 – masala. Tarkibi CO₂ = 0,5 %; CH₄ = 92,8 %; C₂H₆ = 2,8 %; C₃H₈=0,9%; C₄H₁₀ = 0,4 %; C₅H₁₂ = 0,1 %; N₂ = 2,5 % bo’lgan Buxoro koni tabiiy gazini 2000 m³/soat va tarkibi CO₂ = 0,1 %; CH₄ = 89,7 %; C₂H₆ = 5,2 %; C₃H₈=1,7 %; C₄H₁₀ = 0,5 %; C₅H₁₂ = 0,1 %; N₂ = 2,7 % bo’lgan Gazli koni tabiiy gazini 1000 m³/soat sarf bilan yoqish uchun zarur bo’lgan havoning nazariy va haqiqiy hajmlari aniqlansin. Bunda o’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyentlari, mos ravishda _yo = 1,15 va 1,1 bo’lsin.