1-amaliy mashg’ulot. Qurilish materiallarining asosiy xususiyatlari, tadqiqot usullari va yong’inda qurilish materiallarining harakatlarini baholash Qurilish materiallarining asosiy fizik-mexanik va teplofizik xossalari

Misol: yengil beton namunasini absolyut zichligini oladigan bo‘lsak; m=2600kg, V=1,2m³
Yechish: kg/m³
Ko‘pgina materiallarda g‘ovak va bo‘shliqlar bo‘lgani uchun ρ₀ > ρ holat mavjuddir. Absolyut zich materiallarda amaliy jihatdan (shisha, metall va sh .k.) tenglik bo‘ladi.
g‘ovaklik (F,%)-material hajmining bo‘shliqlar bilan to‘ldirilganlik darajasidir va u quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.

bu yerda: F- g‘ovaklik; - zichlik (haqiqiy zichlik); - o‘rtacha zichlik;
Misol: G‘isht materialini misol qilib oladigan bo‘lsak
Berilgan: = 2000 kg/m³; =3000 kg/m³; F=?
Yechish: 33
Materiallarda g‘ovaklik turlicha bo‘lib, ular 0 dan 96% gacha bo‘ladi. g‘ovaklar o‘lcham radiuslari ( ) bo‘yicha quyidagi turlarga bo‘linadi.
mikro g‘ovaklar - 10^-5 sm;
makro g‘ovaklar - 10^-5 sm;
kovaklar - 5x10^-3 sm;
Ayrim qurilish materiallarining fizik-mexanik ko‘rsatkichlarining qiymati

Material	O‘rtacha zichlik, , kg/m^3	Zichlik, , kg/m^3	g‘ovaklik, F,%
Penopolistirol	15-20	1050	81-98
Yog‘och: qarag‘ay dub	400-600 700-900	1550 1600	61-74 42-55
Beton: g‘ovakli engil og‘ir	500-1200 500-1800 1800-2500	2500 2600 3000	60-84 40-84 17-40
G‘isht	1600-2500	3000	17-40
Deraza oynasi	2500	2500	0
Metall: po‘lat alyuminiy qotishmasi	7800 2850	7800 2850	0 0

Gigroskopiklik – deb materialning havodagi suv bug‘larini o‘ziga shimishi va uni o‘z g‘ovaklarida saqlash hossasiga aytiladi.

S_sh =
bu yerda; - namunaning havodagi suvga to‘yingan holatdagi massasi, kg (g);
₁ – namunani 105-110⁰S haroratda quritish jovonida massasi o‘zgarmay qolgunga qadar quritib aniqlangan massasi, kg (g)
Misol: Gips materialini misol qilib oladigan bo‘lsak
Berilgan: Gips namunasini havodagi suvga to‘yingandagi massasi 540g, quruq holatdagi massasi 486g.