1. Amaliy mashgulot. Tog’ jinslarini hosil qiluvchi minerallarni o’rganish. Reja: Minerallar haqida umumiy ma'lumotlar

Minerallar deb - tarkibi va tuzilishi bir xil bo’lgan, yer po’sti ichkarisida va
yuzasida sodir bo’ladigan turli-tuman jarayonlar natijasida hosil bo’lgan tabiiy 
kimyoviy birikmalarga aytiladi. 

---

2 
Minerallar yakka kimyoviy elementdan tashkil topishi mumkin (oltingugurt,
grafit, oltin, olmos, kumush, mis) yoki bir necha elementlarning kimyoviy 
birikmalaridan tashkil topishi mumkin (kvars, slyuda, ortoklaz). 
Qattiq minerallarning aksariyat ko’pchiligi kristall xolatda bo’ladi, ozgina 
qismi esa, amorf xolatida uchraydi. 
Kristall va amorf xolatlarining farqi shundaki kristall minerallardagi ionlari 
shu jism uchun aniq bir tartibda joylashadi va struktura panjarasini hosil qiladi. 
Amorf minerallarda ionlarning joylashishi qonuniy tartibda bo’lmaydi. 
Kristall va amorf minerallardagi bunday farq ularning fizik xususiyatlariga 
(qattiqligi, issiqlik o’tkazuvchanligi, ulanishi va boshqalar) ta'sir o’tkazadi. 
Shuning uchun ularni anizotrop jismlar deyiladi. Amorf jismlarda ularning fizik
xossalari hamma yo’nalishlar bo’yicha bir xil bo’ladi, shuning uchun bu jismlarni 
izotrop deyiladi. 
Kristallning chegaralanish yuzasi uning yonlari, yonlar chizigini uning 
qirrasi, qirralar kesishgan nuqtani uning uchi deyiladi. Masalan, kubning 6 tomoni, 
12 qirrasi va 8 uchi bor. 
Mineral kristallarining shakli va ularning o’sish turlari. 
2.1-rasm.
Mineral kristallarning shakli va 
ularning o’sish turlari . 
I- izotermik kristallar:
1-rombik dodekaedr (granat);
2-rombik dodekaedr (galenit);
3-pentagondodekaedr (pirit); 
4-oktoedr (olmos);
5-tetraedr (sfalerit); 
11-bir yo’nalishda o’sgan 
kristallar: 
6-ustunsimon (barit);