1-amaliy mashg’ulot: trаnspоrt-ekspеditsiоn хizmаt ko‘rsаtishning vujudgа kеlish tаriхi reja

Nazorat savollari? 
1. Transport-ekspeditorlik xizmatlar qanday xizmatlardan tashkil topadi? 
2. Asosiy atamalar? 
3. Transport-ekspeditorlik xizmat ko`rsatish tarkibi qanday? 
4. Transport-ekspeditorlik xizmatlar tasnifi? 

---

Yetkazib beruvchini tanlash masalasi 
Masalaning qoʻyilishi. Agar mahsulot korxonaga bir xil sifatli 
mahsulotlarni ishlab chiqaradigan uchta firma (A, B va C) tomonidan yetkazib 
berilsa, yetkazib beruvchini tanlash toʻgʻrisida qaror qabul qiling.
Firmalarning tavsiflari quyidagilardan iborat:
- korxonadan masofa: A - 236 km, B - 295 km, C - 221 km;
- tushirish: A va C - mexanizasiyalashgan, B - qoʻlda;
- tushirish vaqti: mexanizatsiyalashtirilgan tushirish bilan - 1 soat 30 minut, 
qoʻlda tushirish bilan - 4 soat 30 minut;
- transport tarifi: 200 km gacha - 0,9 ming soʻm / km, 200 dan 300 km gacha 
- 0,8 ming soʻm / km;
- tushirishni amalga oshiradigan ishchining soatlik tarif stavkasi - soatiga 
450 soʻm.
Masalaning yechimi. Umumiy xarajatlarni minimallashtirish mezoniga 
muvofiq yetkazib beruvchini tanlanadi, chunki mahsulotlar sifati bir xil va boshqa 
ma‘lumotlar ma‘lum emas. Firmalarning xususiyatlariga koʻra faqat transport 
xarajatlari va transport vositasini tushirish narxi aniqlanadi.
Yuk tashish xarajatlarni aniqlaymiz. Ular transport ta’rifi va mahsulot 
yetkazib beruvchiga boʻlgan masofa koʻpaytmasiga tengdir.
A: 0,8 ming soʻm / km * 236 km = 188 800 soʻm. B: 0,9 ming soʻm / km * 
195 km = 175 500 soʻm. C: 0,8 ming soʻm / km * 221 km = 176 800 soʻm.
Yukni tushirish xarajatlari = tushirish vaqti * ishchining tarif stavkasi. 
Javob: 1,5 soat. * Soatiga 450 soʻm. = 675 rub. B: 4,5 soat. * Soatiga 450 soʻm. = 
2 025 rub. C: 1,5 soat * Soatiga 450 soʻm. = 675 rub.
Hisoblash natijalarini jadvalga kiritamiz. 
Jadvaldan koʻrinib turibdiki, minimal xarajatlar C yetkazib beruvchisiga toʻgʻri 
keladi. Ammo mexanizasiyalashgan yuklashga oʻtish va B yetkazib beruvchisi 
bilan ishlash yaxshiroq boʻlar edi. Bu arzonroq boʻladi.