1. Analitik ximiya páni hám oniń metodlari. Analitik ximiya pániniń awil xojaliq pánleri menen baylanisliǵi

K viatmini. (filloxinon)

Házirgi waqitta pánde eki turli K₁ hám K ₂ vitaminleri belgili. Bul vitaminler birinshi márte 1939-jilda jońishqadan hám shirigen baliq uninan taza halda ajratip alinǵan. K₁ vitamini apiwayi jaǵdayda sarǵish reńli, may tárizli zat bolip, suwda erimeydi. Qizdiriwǵa judá shidamli K₂ vitamini bolsa sari reńli kristall zat bolip suwda erimeydi, mayda hám organik eritiwshilerde jaqsi eriydi. Qizdiriwǵa shidamsiz K vitamininiń elementar qurami C₃₁H₄₆O₆ dan ibarat bolip, ximiyaliq duzilisi jaǵinan naftaxinon saqiynasina birigip kelip atirǵan bir neshe izopren karbon vodorod shinjiriniń duzilisi menen ózgeshelenedi. K₁ vitamini eki márte kushli aktivlik qásiyetke iye.

K vitamini haywan organizminde qanniń qoyiwlaniw tezligi páseyedi yaǵniy qan plazmasinda qanniń qoyiwlaniwi ushin kerekli bolǵan belokli zatlaridiń biri protrombin muǵdari kemeyip ketedi. Nátiyjede teri astinda hám bulshiq etler arasina qan quyiladi, yaǵniy gemoragiyalar payda boladi. Soniń ushin K vitamini antigemoragik vitamin hám dep ataladi. Bul kesellikte qan asqazan ishek jolina tiykarinan asqazanda hám quyiliwi mumkin. Bul jaǵday ishekte soriliw prosessiniń buziliwi nátiyjesinde payda boladi. Bunday jaǵdaylar ót qabiǵiniń tiǵilip qaliwina yamasa bawirdiń ót payda etiw funksiyasiniń buziliwi nátiyjesinde juzege keledi. Vitamin K bolsa ót kislotalariniń qatnasiwisiz soriliw qabilyetine iye emes.