1-bap. Radioaktivleniw analiziniń teoriyalıq tiykarları

IGR reaktorında neytron aǵıslarınıń bólistiriliwiniń salıstırmalı bahaların anıqlaw boyınsha ótkerilgen tájiriybelerde (1, 2 - súwretler) reaktordıń eksperimental kanalları biyikligi boylap neytron aǵısları bahalarındaġı ayırmashılıqlar anıqlandı. 45% ten aspawı kerek hám neytron aǵımınıń eksperimental kanallar radiusı boylap bólistiriliwi ólshem aljasıqları ishinde birdey (3%).
IGR reaktoriniń eksperimental kanalları ishindegi neytron aǵımında sezilerli simmetrik bolmaǵanlıqlar joq ekenligi NAA nı ápiwayılastıratuġın taǵı bir ajıralıp turatuǵın ózgeshelik bolıp tabıladı. Aǵımnıń birdeylik ózgesheligi neytronlardıń spektri hám aǵımın anıqlaw menen baylanıslı jumıs kólemin sezilerli dárejede azaytadı, aktivlestiriw analiziniń pútkil rejimin ápiwayılastıradı hám anıqlaydı.

1-súwret - IGR reaktorınıń vertikal bólegi

1. 
   súwrettegi belgiler
   

1 - korpus;
2 − qaptal ekran;
3 - reflektor;
4 - yadro (turaqlı hám háreketleniwshi bólimler);
5 - ionlaw kamerasınıń kanalı;
6 - qadaǵalawshı organlardıń kanalı;
7 - lateral eksperimental kanal;
8 - oraylıq eksperimental kanal;
9 - fizikalıq ólshemler kanalı;
10 - termoelektrik konvertordıń kanalı;
11 - biologiyalıq qorǵaw;
12 - suw ıdısı
13 - suwıtıw suwı boslıġı;
14 - joqarı qatlam.

2 - súwret - IGR kanallarınıń biyikligi boyınsha neytronlardıń tarqalıwı
Úlgilerdiń potencial zárúrli ólshemlerin esapqa alǵan halda, olar nurlanıw hám ólshew sharayatları kóz - qarasınan optimallastırıldı. Geologiyalıq materiallardıń elementar quramı tuwrısındaǵı maǵlıwmatlarǵa tıykarlanıp, neytrondı tutıp alıw kesimi bahalandı. Keyingi esap - kitaplar nátiyjesinde úlginiń qalıńlıǵı 10 mm den aspawı kerekligi anıqlandi. Úlgi diametrin optimallastırıwdıń tiykarǵı kriteryası geterogen qosımshalar (mısalı, tábiyiy altın bólegi) bolǵan elementlerdiń quramın anıqlawda júzege keletuǵın qabıl etiletuǵın (úzliksiz analizlerdi ótkeriwde 20% ke shekem) tolıq qáte edi. Esaplaw jolı menen úlgilerdiń optimal diametrin dáslepki bahalaw ámelge asırıldı. Optimal úlgi diametriniń mánisi 50 mm edi. Qabıl etilgen qararlardıń tuwrılıǵın tastıyıqlaw ushın jergilikli altındı óz ishine alǵan túrli ólshemdegi úlgiler menen tájiriybeler ótkerildi. Tájiriybeler dawamında tábiyiy altın úlgilerinde anıqlaw nátiyjeleriniń statistikalıq analizi ótkerildi [4, 5].