1-боб. ИҚтисодиёт назарияси фанининг предмети ва ўрганиш усуллари

2-MAVZU. ASOSIY MAKROIQTISDOIY KO’RSATKICHLAR
ASOSIY MAKROIQTISODIY KO’RSAKICHLAR NIMA???
ASOSIY MAKROIQTISODIY KO’RSATKICHLAR
YaIM
YAMM
SIM
YaMD
SMD (sof milliy daroma)
ShD (shaxsiy daromad)
ShTD (shaxsiy tasarrufdagi daromad)
Iste’mol C
Jamg’arma S
O’sish sur’atlari va hk.

YalM - mamlakat rezidentlari tomonidan ma’lum muddat davomida ishlab chiqarilgan pirovard tovarlar va xizmatlar bozor baholarining umumiy yig‘indisidan iborat.

• YalM - mamlakat rezidentlari tomonidan ma’lum muddat davomida ishlab chiqarilgan pirovard tovarlar va xizmatlar bozor baholarining umumiy yig‘indisidan iborat.
• YalM ning «ichki» deb atalishiga sabab uning mamlakat rezidentlari tomonidan yaratilishidir.
• Rezident deganda faqatgina mamlakatning yuridik va jismoniy shaxslari tushunilmaydi. Chunki mamlakat yuridik shaxsi boshqa mamlakat hududida bir yildan ortiq faoliyat yuritsa o‘sha mamlakat rezidenti deb qaraladi.

ЯММ ва ЯИМ ўртасидаги таркибий нисбатлар
Хорижий
корхоналар
маҳсулоти
Чет эллардаги
миллий
корхоналар
маҳсулоти
Миллий
корхоналар
маҳсулоти
10 трлн. сўм
6 трлн. сўм
50 трлн. сўм
Мамлакат ичидаги ишлаб чиқариш
М1
М3
М2
ЯИМ
ЯММ
ЯИМ=10+50=60
ЯММ=50+6=56

YaMD = YaIM + mamlakat rezidentlari tomonidan xorijdan olingan daromadlari – norezidentlarning mamlakatdan xorijga jo‘natgan daromadlari.

• YaMD = YaIM + mamlakat rezidentlari tomonidan xorijdan olingan daromadlari – norezidentlarning mamlakatdan xorijga jo‘natgan daromadlari.
• Sof ichki mahsulot (SIM) va Sof milliy daromad (SMD) ko‘rsatkichlari YaIM va YaMD ko‘rsatkichlaridan amortizatsiya (iste’mol qilingan asosiy kapital) summasi miqdoriga farq qiladi.

SIM = YaIM - A

SMD = YaMD - A

ShD = SMD – ISA (Ijtimoiy sug‘urta ajratmalari) + T (bilvosita soliqlar) + (R1.1) korporatsiya foydasiga soliqlar) + R1.3 (Korporatsiyalarning taqsimlanmagan foydasi + biznesning foiz daromadlari) + transfert to‘lovlari (TR) + foizlar ko‘rinishida olingan shaxsiy daromad
Шaxcий дapoмaддaн coлиқлap тўлaнгaндaн кeйин yй xўжaликлapининг тўлиқ тacappуфидa қoлaдигaн дapoмaд шaкллaнaди.
YaIM ni hisoblash usullari
Ishlab chiqarish usuli
Xarajalar usuli
Daromadlar usuli