1-боб. ИҚтисодиёт назарияси фанининг предмети ва ўрганиш усуллари

МОЛИЯВИЙ ҲИСОБГА КИРИШ

Маърузачи – иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент Абдуллаева Севара Солижановна
1-мавзу. Бухгалтерия ҳисоби фанининг муқаддимаси
1

• Хўжалик ҳисоби тушунчаси, турлари, вазифалари ва унга қўйиладиган талаблар

2

• Хўжалик маблағлари ва уларнинг ташкил топиш манбалари

3

• Бошқарув қарорларини қабул қилишда бухгалтерия қарорларининг аҳамияти

4

• Бухгалтерия ҳисобининг предмети, объекти ва методлари

5

• Бухгалтерлик касбига қўйиладиган талаблар

РЕЖА:

Жамиятнинг ривожланиб бориши билан ҳисоб тизими ҳам такомиллашиб, фан сифатида юзага кела бошлаган. Ҳозирги кунга келиб, ҳисобнинг уч туридан жойдаланилади:

Сарфланган иш вақтини ҳисобга олиш учун меҳнат ўлчовидан фойдаланилади. Меҳнат ўлчовлари – одам/куни, одам/соати, норма/соат ва бошқаларда ифодаланади.

Сарфланган иш вақтини ҳисобга олиш учун меҳнат ўлчовидан фойдаланилади. Меҳнат ўлчовлари – одам/куни, одам/соати, норма/соат ва бошқаларда ифодаланади.

Натурал ўлчовлар – ҳисоб обьектларини оғирлик (кг, ц, т ), ҳажм(м.куб, литр), узунлик(мм, см, м, км) , майдон (квадрат метр,га) ва бошқа ўлчовларда ифодалаш учун қўлланилади.
Турли хилдаги хўжалик маблағларини, хўжалик эҳтиёжларини, ҳисоблашув ва кредит муносабатларини ҳисобда акс эттиришда ҳамда хўжалик фаолиятининг якунини пул ифодасида чиқаришда пул ўлчови қўлланилади.
Ўзбекистон Республикасида пул ўлчов бирлиги сифатида сўм, тийин қабул қилинган.
Ҳар бир хўжалик юритувчи субъект ўз фаолиятининг фойдалилик даражасини доимо таҳлил қилишга ва амалга оширилаётган жараёнларнинг ҳисобини тўғри ташкил қилишлари зарур. Бунда бухгалтерия ҳисобининг аҳамияти катта бўлиб, улардан янада унумли фойдаланиш зарурияти ортиб боради, айнан шу соҳалар иқтисодиёт субъектларининг айтиб ўтилган талабларнинг бажарилишида муҳим ўринни эгаллайди.
Хўжалик ҳисобининг функциялари
Ахборотларни
тўплаш
Ахборотларни
рўйхатга олиш
Ахборотларни
тизимлаштириш
Ахборотларни таҳлил қилиш ва бошқарув қарорларини қабул қилиш
Хўжалик ҳисоби ва унинг маълумотларидан ҳаётда жуда кенг миқёсда фойдаланилади. Бу ахборотлардан фойдаланувчиларни уч гуруҳга бўлиш мумкин:
1) субъектнинг бошқарувчилари;
2) субъектдан ташқарида туриб, ундан молиявий манфаатдор бўлганлар;
3) субъектнинг молиявий хўжалик фаолиятидан тўғридан-тўғри молиявий қизиқишда бўлмаган шахслар, гуруҳлар ёки агентлар.