1-bob: metallarni kesib ishlash

ZENKERLASHDA VA RAZVYORTKALASHDA KESISH REJIMI ELEMENTLARI
Zenkerlashda va razvyortkalashda kesish rejimini belgilovchi asosiy elementlar kuyidagilardir:
Zenkerda xam, xuddi razvyortkadagy kabi, bir nechta kesuvchi tish bo’ladi, bunda xar bir kesuvchi tishga to’gri keladigan surish kiymati kuyidagi ifodadan topiladi:

bunda s_z— bir kesuvchi tishga to’gri keladigan surish kiymati, mm/ayl xisobida; z — asbob kesuvchi qirralarining soni.
Kesik kalinligi. Zenker (razvyortka)ning xar bir kesuvchi qirrasi yo’nadigan kesikning kalinligi kuyidagicha aniqlanadi:

bu erda α — kesib olinadigan qirindining kalinligi, mm xisobida;
φ — zenker (razvyortka) kesuvchi qirrasining plandagi asosiy burchagi.
Kesish tezligi. Zenkerlashda (razvyortkalashda) kesish tezligi kesuvchi asbobning minutiga aylanishlar soni bilan kuyidagi munosabat orkali boglangan:

bunda D—zenkerning (razvyortqaning) diametri, mm xisobida;
n — kesuvchi asbobning minutiga aylanishlar soni.
Zenkerlashda (razvyortkalashda) asosiy texnologik vakt kuyidagi formuladan xisoblab topiladi:

bunda L_XIS—zenker (razvyortka) o’tgan yo’lining xisoblash uzunligi, mm xisobida; L — zenkerlash (razvyortkalash) chuko’rligi, mm xisobida; L_o’k —zenker (razvyortka)ning o’tib ketish yo’li uzunligi, bu uzunlik 1 dan 3 mm gacha teng kilib olinadi; L_b — asbobning kesib qirish (botish) yo’li, mm xisobida; bu yo’l kuyidagicha aniqlanadi:

bunda φ — plandagi asosiy burchak.
Zenkerlashda va razvyortkalashda kesish kuchi va burovchi moment. Zenkerning yoki razvyortqaning asosiy kesuvchi qirrasiga ko’yilgan teng ta`sir etuvchini (kesishga ko’rsatiladigan karshilik kuchlarining teng ta`sir etuvchisini), xuddi parmalashda bo’lgani kabi, tashkil etuvchi R_z, R_u va R_x kuchlarga ajratish mumkin. Tangentsial P_z kuchlar burovchi moment M xosil kiladi, bu momentni stanokning asociy xarakat mexanizmi engadi. Radial R_u kuchlar o’zaro muvozanatlashadi. Zenker yoki razvyortqaning o’ki bo’ylab yo’nalgan R_x kuchlar yigindisi o’k bo’ylab yo’nalgan R_y. kuchni xosil kiladi.
Uglerodli asbobsozlik po’latidan tayyorlangan zenkerlar va razvyortkalar uchun koeffitsientlarning xamda daraja ko’rsatkichlarining kinmatlari - jadvalda keltirilgan.
Zenkerlar va razvyortkalar uchun o’zgarmas koeffitsientlarning va daraja ko’rsatkichlarining kiymatlari maxsus spravochniklarda va kesish rejimlari kormativlarida batafsil berilgan bo’ladi.