1-bob. Milliy hisoblar tizimining mohiyati va tuzilishi

Kirish
1-bob. Milliy hisoblar tizimining mohiyati va tuzilishi
1.1.Yalpi ichki mahsulot tushunchasi va uni hisoblashning asosiy shartlari

1.2.Yalpi ichki mahsulot tushunchasi va uni hisoblashning asosiy shartlari

2.bob. YaIM tushunchasi.
2.1.Yalpi ichki mahsulot (YaIM) milliy hisoblar tizimining eng muhim umumlashtirilgan ko'rsatkichidir.
2.2.Nominal va real YaIM.

Kirish
Mamlakat iqtisodiyoti rivojlanishini tahlil qilish, milliy iqtisodiyot rivojlanishidagi muammolarni aniqlash hamda uni yanada rivojlantirish bо’yicha chora-tadbirlar ishlab chiqish uchun bir qator iqtisodiy kо’rsatkichlardan foydalaniladi. Alohida firmalar faoliyatiga baho berishda qо’llaniladigan kо’rsatkichlardan farqli tarzda bu kо’rsatkichlar milliy iqtisodiyotning barcha subyektlari faoliyatiga umumiy baho berish, makroiqtisodiy tahlil о’tkazish, mamlakat iqtisodiyotining jahon xо’jaligida raqobatga bardoshliligi darajasini aniqlash imkonini beradi.

Bu kо’rsatkichlarga quyidagilar kiradi:
^{Yalpi ichki mahsulot (YAIM), Sof ichki mahsulot (SIM), Yalpi milliy} daromad (YAMD), Sof milliy daroimad (SMD), Shaxsiy daromad (SHD), Shaxsiy tasarrufidagi daromad (SHTD), Iste‘mol(С), Jamg’arish(S) kо’rsatkichlarining hajmi va о’sish sur‘atlari;
^{iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishi;}
mamlakat eksporti va importi hajmi, tarkibi, YAIMdagi ulushi va о’sish suratlari;
resurslardanfoydalanishning samaradorligini ifodalovchi kо’rsatkichlar (mehnat unumdorligi, fond qaytimi, fond sig’imi);
^{davlat byudjeti taqchilligi, deflyator, iste‘mol baholari indeksi,} inflyatsiya sur‘atlari; ishsizlik darajasi va ishsizlar soni, aholining ish bilan bandlik darajasi;
^{aholining moddiy ne‘matlar va xizmatlar iste‘moli hajmi, ularning} jamg’armalari, ish haqining quyi miqdori va boshqalar.
Davlat byudjeti taqchilligi va inflyatsiya surati kabi kо’rsatkichlar umumiy makroiqtisodiy vaziyatga baho berishda qо’llanilsa, YAIM, SIM, YAMD, SMD, SHD, SHTD, С, S kо’rsatkichlari milliy ishlab chiqarishning miqdorlarini va о’zgarishini tahlil etishda foydalaniladi.
Bu kо’rsatkichlar iqtisodiyotning barcha subyektlari faoliyatlari natijasi sifatida aniqlanib, ularni hisoblashning asosini Milliy hisobchilik
tizimi(MHT) tashkil etadi. MHT mamlakat buxgalteriyasi vazifasini о’tagani holda uning standartlaridan kelib chiqib makroiqtisodiy kо’rsatkichlarni hisoblash, mamlakatlararo taqqoslovlarni amalga oshirish imkonini beradi.
Mamlakat iqtisodiyotining haqiqiy holatini о’rganish, unga tizimli baho berish uchun yuqorida sanab о’tilgan barcha kо’rsakichlardan foydalanish zarur, aks holda bir tomonlama yondoshuvga yо’l qо’yilishi mumkin.