1. Bob. Taftyaziy hayoti haqida umumiy fikrlar

2.3.Taftaziyning dunyo haqidagi fikrlari
Boshqa ozmi-ko'pmi muhim asarlardan umuman asharit maktabi doktrinasi va ilohiyotshunoslikni o'rganish Taftazani tushunchalari xususan, Wolf asarlarini alohida ta'kidlash kerak
, Tavfika Ibrohima4
, Saida Ahmedova.
Yuqoridagi ishlarning barcha afzalliklari bilan ular orasida quyidagilar mavjud emas mantiqiy-epistemologik va diniy-falsafiy tizim nima bo'lar edi Taftazani har tomonlama ko'rib chiqilgan va u bilan uzviy bog'liqlikda ilohiyot. Yuqoridagi tadqiqotlarga asoslanib, barchani jalb qilish dissertatsiyamizda mutafakkirning bizgacha etib kelgan asarlarini sinab ko'ramiz mantiqiy-falsafiy va tadqiqotlardagi bo'shliqlarni to'ldiring
Sa'duddin Taftazani diniy merosi.Tadqiqot ob'ekti-Sa'duddin Taftazani ilohiyoti. Tadqiqot mavzusi mantiqiy-epistemologik, diniy, Sa'duddin Taftazaniyning falsafiy va dunyoqarash g'oyalari. Tadqiqotning maqsadi va vazifalari. Ishning asosiy maqsadi mantiqiy-epistemologik va mohiyatining mohiyati va mazmunini o'rganish va aniqlash Taftazani kalamistik kontseptsiyasidagi diniy va falsafiy g'oyalar. Birgalikda shu bilan biz harakat qildik: - uning mantiqiy, falsafiy va diniy ta'limotlarini tizimlashtirish yaxlit ta'limot sifatida;
- Taftazani tomonidan qo'yilgan asosiy muammolarni tahlil qilish;
- falsafiy-kalamistik kontseptsiyaning o'rni va rolini aniqlash
so'nggi o'rta asrlar falsafasida, shuningdek tojik xalqining mantiqiy-naseologik va falsafiy-kalamistik fikrlari tarixida mutafakkir. Yilda
shu bilan bog'liq holda dissertatsiyaning vazifalari quyidagilardan iborat:
- shakllanishning mafkuraviy va nazariy shartlarini ko'rib chiqish Taftazaniyning mantiqiy-epistemologik va falsafiy-kalamistik qarashlari;
-mantiqiy-epistemologik va umumiy va maxsus narsalarni o'rnatish mutafakkirning falsafiy va diniy tushunchalari; -eng muhim mantiqiy-falsafiy va kalamistlarni tizimlashtirish mutafakkirning qarashlari, mazmuni, xarakteri va umumiyligini ochib berish uning falsafiy va kalamistik ta'limotining yo'nalishi; - ichida yotgan kontseptual apparat va fikrlash texnikasini tahlil qilish Taftazani falsafiy-kalamistik ta'limotining asosi; - mutafakkirning falsafiy va diniy ta'limotining mohiyatini ochib berish uning bizgacha etib kelgan asarlari asosida; - mutafakkir asarlarida asl g'oyalarni aniqlash va keyingi ta'limotlarda ularning keyingi rivojlanishini kuzatish kalam vakillari;
- oldindan belgilash va Iroda erkinligi muammosining ma'nosini tushuntirish
mutafakkirning kalamistik tushunchasi;


XULOSA
SHarq faylasufi Saaduddin Taftazani 1322 yilda Xuroson shahridagi Taftazan qishlog'ida (Eronning shimoli-sharqida) tug'ilgan va 1390 yilda Samarqandda vafot etgan ekan.Taftazani Alloh va inson harakatlarida ishtirok etadi. Taftazani taniqli musulmon faylasuflaridan biri bo'lgan va uning falsafiy, diniy va mantiqiy qarashlarini o'rganish boshlandi uzoq vaqt davomida, ayniqsa uning mantiqiy-falsafiy va musulmon dunyosida va tarjimalardan keyin kalamistik qarashlar haqida fikr yuritadi. Bog ' ad-din Masud ibn Umar at-Taftazani-Arab-musulmon vakili bo’lgan . Uning mantiq, huquqshunoslik, poetika, grammatika, matematika, ritorika va Qur'on sharhlariga oid asarlari o'quv qo'llanmalari sifatida mashhur bo'lgan. At-Taftazani kalam, geometriya, mantiq, Arab tili grammatikasi va poetika bo'yicha keng bilimlari bilan mashhur bo'ldi. Keyingi asrlarda uning kalam kompendiumlari juda mashhur edi desak adashmagan bo’lamiz Uning risolalari, hatto sharhlari ham Islom ilohiyotini o'rganuvchilar uchun "standart kitoblar" bo'lib, uning maqolalari "Islomning buyuk ta'limotlariga turli xil qarashlar to'plami"deb nomlangan. Hirot va Gidjuvanda ishlagan. Xonning taklifiga binoan Janibek omborda, keyin Sherozda Shoh Shuja saroyida ishlagan. Tamerlanning taklifiga binoan u Samarqandga keldi, u erda vafotigacha uning saroyida edi. 1390 yilda vafot etdi[3].Taftazaniy falsafa tarixida yorqin xotiralar qoldirdi.