Иккинчидан: нархларнинг арзонлашуви истеъмолчиларнинг харид қобилиятини оширади;
Учинчидан: истеъмолнинг тўйиниши қўшимча харид қилинадиган маҳсулотларнинг нафлилик даражасини пасайтиради, шу сабабли истеъмолчилар қўшимча маҳсулотларни фақатгина уларнинг нархлари пасайсагина харид қилишга мойилдир.
Талабни қуйидаги кўринишларда тасвирлаш мумкин:
Бир кг шакар нархи (Р), сўмда
| | | | | | | |
Масалан, оиланинг шакарга бўлган талаби ва шакар нархи ўртасидаги боғлиқликни қуйидаги жадвалда акс эттириш мумкин.
Талабни жадвал кўринишида акс эттириш:
Талаб орқали бозор механизмини ўрганишда унинг графигини таҳлил қилиш муҳимдир. Ордината ўқи бўйича бир бирлик маҳсулотнинг нархини ва абцисса ўқи бўйича берилган вақт оралиғида талаб қилинган маҳсулот миқдорини белгилаймиз.
Талаб чизиғи (Demand) белгиланган нархларда истеъмолчиларнингқанча миқдорда маҳсулот сотиб олиши мумкинлигини билдиради.
Талаб чизиғи пастга қараб ётиқ бўлиб, манфий ишора олади. Талаб чизиғининг пастга ётиқлиги, истеъмолчиларнинг нархлар қанча паст бўлса, шунча кўп маҳсулот сотиб олишга хоҳиши борлигини англатади.
Арзон нархлар истеъмолчиларга нафақат кўпроқ миқдордаги товарлар сотиб олишига балки, олдин шу товарни сотиб олишга имкониятлари етмаган истеъмолчиларга ҳам уни сотиб олишга имкон яратади.
Талаб чизиғи шуни кўрсатадики, товарнинг нархи билан унга бўлган талаб миқдори ўртасида тескари боғлиқлик мавжуд. Нарх кўтарилса, товарга бўлган талаб миқдори камаяди ёки аксинча нарх пасайса, унга бўлган талаб миқдори ошади.
Товарнинг нархи билан унга бўлган талаб миқдори ўртасида тескари боғлиқликни талаб қонуни деб атаймиз. Демак, харидорларни кўпроқ товар харид қилишга рағбатлантириш учун талаб қонунига амал қилиб товарнинг нархини пасайтириш лозим бўлади.
Талабга товарнинг ўз нархидан ташқари бир нечта бошқа омиллар ҳам таъсир кўрсатади. Жумладан:
Do'stlaringiz bilan baham: |