1. Bronza davri va uning o’ziga xos xususiyatlari. Bronza davri xo’jaligida yuz bergan o’zgarishlar. Bronza davrining umumiy tavsifi

Mehnat qurollarini yasashda bronzadan foydalanish ibtidoiy jamoa xo‘jaligida buyuk o‘zgarishlarga olib keldi. Bu insoniyatning iqtisodiy hayotigagina emas, balki siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy hayotida ham tub o‘zgarishlar yasadi. O‘rta Osiyoning janubiy hududlarida dehqonchilik madaniyati ravnaq topib, ilk shahar madaniyati tarkib topdi. O‘zbekistonning janubiy – sharqiy va markaziy hududlarida, ya’ni Farg’ona, Toshkent, Qarshi hududlarida o‘troq dehqonchilik madaniyati, ilk shahar madaniyati izlari so‘nggi bronza bosqichiga kelganda vujudga keldi. Ilk va o‘rta bosqichlarida bu hududlarda ko‘chmanchi chorvadorlar madaniyati, ya’ni dasht qabilalari madaniyati–Tozabogyob madaniyati izlarini ko‘ramiz. O‘zbekistonning shimoliy hududlarida cho‘l va dasht chorvachilik xo‘jaligi yetakchi o‘rinni egallagan. Zarafshon, Sirdaryo va Amudaryo etaklarida so‘nggi bronza davrida chorvador qabilalar o‘troqlashib, sug’orma dehqonchilik bilan shug’ullanadilar va uning bazasida qishloqlarni tashkil etadilar

Основные археологические культуры ранней и развитой бронзы на территории Евразии: 1 — прибалтийская; 2 — тшеницкая; 3 — комаровская; 4 — сосница; 5 — катакомбная; 6 — кызыл-кобинская; 7 — прикубанская; 8 — колхидская; 9 — кобанская; 10 — каякентско-хорочаевская; 11 — центральнокавказская; 12 — тазабагъябская; 13 — анау; 14 — заманбабинская; 15 — андроновская; 16 — карасукская и близкие ей культуры; 17 — сузгунская; 18 — сейминско-турбинская

Основные археологические культуры ранней и развитой бронзы на территории Евразии: 1 — прибалтийская; 2 — тшеницкая; 3 — комаровская; 4 — сосница; 5 — катакомбная; 6 — кызыл-кобинская; 7 — прикубанская; 8 — колхидская; 9 — кобанская; 10 — каякентско-хорочаевская; 11 — центральнокавказская; 12 — тазабагъябская; 13 — анау; 14 — заманбабинская; 15 — андроновская; 16 — карасукская и близкие ей культуры; 17 — сузгунская; 18 — сейминско-турбинская

So‘nggi bosqichda qishloqlar yiriklashib, shaharlar qiyofasiga o‘ta boshlagan. Shu jihatini inobatga olib, arxeologlar uni shaharlargacha (protogorod) bo‘lgan davr madaniyati belgilari deb hisoblaydilar.

• So‘nggi bosqichda qishloqlar yiriklashib, shaharlar qiyofasiga o‘ta boshlagan. Shu jihatini inobatga olib, arxeologlar uni shaharlargacha (protogorod) bo‘lgan davr madaniyati belgilari deb hisoblaydilar.
• Eneolit davrida mehnat qurollari asosan toshdan, hayvon suyaklaridan va qisman misdan yasalgan. Mis mehnat qurollari mavjud bo‘lganligi eng qadimgi mehnat qurollarini ximiyaviy analiz qilish asosida isbotlandi. Dastlabki mis qurollar sof misdan yasalgan. Odamlar dastlab misni toshning bir turi deb, sovuq holda ishlov berganlar. Mis qurollari yumshoq va egiluvchan bo‘lganligi sababli tosh qurollarni siqib chiqara olmagan.
• Eneolit davridagi mehnat qurollari asosan dehqonchilik xo‘jaligi bilan bog’liq edi. Bu qurollar chaqmoqtoshdan ishlangan qistirma o‘roq, pichoq, o‘roq randa, qirg’ich, bigiz, yorg’uchoq, ketmoncha va boshqalar bo‘lgan. Misdan bigiz, igna, to‘g’nag’ich, bolta, pichoq, nayza, kurakchalar va turli taqinchoqlar yasaganlar.