1-dgu uchun malumot Huquq egasi: Бустанов Шерзодбек Якубович (Bustanov Sherzodbek Yakubovich) Hammuallif sifatida

1-DGU uchun malumot


Huquq egasi: Бустанов Шерзодбек Якубович (Bustanov Sherzodbek Yakubovich)
Hammuallif sifatida: Бустанов Ойбек Якубович (Bustanov Oybek Yakubovich)


COVID-19 билан боғлиқ миокардитнинг клиник кўринишлари
Миокардитнинг клиник кўринишлари шаклларнинг фарқи, касалликнинг кечиши характери, гендер хусусиятлари ва беморнинг коморбид шароитларининг мавжудлиги туфайли жуда хилма-хилдир [2, 15, 16]. Клиник кўринишларнинг спектри кўкрак безовталиги, нафас қисилиши ва чарчоқ каби енгил аломатлардан ўнг ва чап қоринча етишмовчилиги, кардиоген шок, аритмия ва фулминант миокардитда тўсатдан юрак ўлими билан боғлиқ жиддий аломатларга қадар ўзгариши мумкин [15]. Катта мета-таҳлилга кўра [17] COVID-19 билан касалланган 1995 беморни қамраб олган 19 та тадқиқотнинг умумий белгилари иситма (88,5%), йўтал (68,6%), миалгия ёки чарчоқ (35,8%), балғам билан йўтал (28,2%) ва нафас қисилиши (21,9%), шунингдек бош оғриғи оғриқ ёки бош айланиши (12,1%), диарея (4,8%), кўнгил айниши ва қайт қилиш (3,9%).
Таъкидланганидек, COVID-19 билан боғлиқ миокардитнинг ҳақиқий частотаси аниқланмаган. Янги коронавирус инфекцияси билан боғлиқ миокардитли беморларда юзага келадиган клиник кўринишларни қиёсий баҳолаш учун биз миокардит ташхиси қўйилган беморларнинг клиник кузатувларини ўз ичига олган бир нечта енг муҳим мета-таҳлиллардан маълумотларни тақдим этамиз [18-21] Келтирилган мета-анализлар [18-21] маълумотларини умумлаштириб, шундай хулосага келиш мумкинки, КОВИД-19 билан боғлиқ миокардитли беморларда асосан ўзига хос бўлмаган шикоятлар мавжуд: нафас қисилиши, иситма, йўтал. Ушбу клиник кўринишлар юрак шикастланмаган беморларда кутилмоқда. Кўкрак оғриғи, юрак ишидаги "узилишлар" етакчи аломатлар эмас эди. Унинг шарҳида К. Савалҳа ва бошқ. [20] шунингдек, КОВИД-19 билан боғлиқ миокардит билан оғриган беморлар орасида шок кўринишидаги гемодинамик бузилишлар тез-тез қайд этилган (64%), шундан 71% кардиоген, 29% аралаш (кардиоген ва септик шок). Деярли барча мета-таҳлиллар янги коронавирус инфекцияси билан боғлиқ миокардитли беморлар орасида эркакларнинг устунлигини намойиш этади. Намуналардаги беморларнинг ёши бошқача еди, аммо аксарияти 50 ёшдан ошган. КОВИД-19 билан касалланган беморларнинг коморбидлигини аниқлаш мумкин бўлган жойда эркакларда артериал гипертония, қандли диабет ва семириш устунлик қилди. Фертил ёшдаги аёллар орасида бир неча бемор ҳомиладорликнинг кеч босқичларида ва туғруқдан кейинги даврда миокард зарарланиши ривожланган, эҳтимол бу даврлар яллиғланиш миокард зарарланиши ривожланиши жиҳатидан хавфли бўлиши мумкин [22]. Тадқиқотчиларнинг кўпчилигига кўра [20, 23], комбинацияланган патологияси бўлган беморларда ўлим биргаликда касалликларга эга бўлмаган беморларга қараганда юқори эди.
Германияни истиқболли эпидемиологик когорт тадқиқотининг яқинда эълон қилинган натижалари [24] ўткир юрак-қон томир зарарланишларининг клиник намоён бўлиши пайтида COVID-19 билан касалхонага ётқизилган беморларда ўлим хавфининг деярли беш баравар ошганлигини намойиш этди. Шу билан бирга, юрак-қон томир тизимидан аломатлари бўлмаган беморларнинг тоифаси мавжудлигини унутманг, шу билан бирга юрак тропонинлари даражасининг ошиши шаклида миокард шикастланишининг лаборатория тасдиғи мавжуд. Баъзи муаллифлар [25, 26] уйда амбулатория шароитида ёки карантинда бўлган енгил COVID-19 билан оғриган беморларда тўсатдан юрак ўлими ҳолатларини қоринча тахикардияси ва ўткир миокардитнинг ривожланиши билан боғлашади.
Тадқиқотчилар атриял ва қоринча фибрози каби таркибий ўзгаришлар ҳаёт учун хавфли бўлган юрак аритмиялари учун субстратга айланиши мумкинлиги сабабли, янги коронавирус инфекцияси бўлган беморларда, ҳатто даволаниш ва касалхонага ётқизилгандан кейин ҳам юракнинг МРИ диагностикаси зарурлигини таъкидлайдилар. Адабиётлар мавжуд [18, 26, 27], унга кўра миокардит юрак-қон томир тизими патологиясининг клиник кўринишларига ега бўлмаган янги коронавирус инфекцияси бўлган беморларда отопсияда тасодифий топилма бўлиши мумкин.