1 Diplomatik huquq huquqlari va manbalari diplomatik huquq

Doyen (fr. doyen — usta, oqsoqol)- diplomatik korpus boshlig'i, diplomatik toifasi va ma'lum bir davlatda akkreditatsiya qilingan vaqti bo'yicha katta diplomatik vakil. Doyenning vazifalari deyarli faqat protokol xarakteridagi masalalarga taalluqlidir: u diplomatik korpus nomidan tabriklar va hamdardlik bildiradi, turli marosimlarda diplomatik korpusga rahbarlik qiladi va hokazo.


33. Faxriy konsul instituti (shtatdan tashqari konsul).
Faxriy konsullik — faxriy (shtatdan tashqari) konsul boshchiligidagi konsullik idorasining bir turi. U o‘zini tayinlagan davlatdan maosh olmaydi, biroq ayni paytda u boruvchi davlatning davlat xizmatida bo‘lib, o‘z vazifalarini ixtiyoriy ravishda bajaradi. Shu bilan birga, faxriy konsul konsullik idorasini ochish va uning ishini tashkil etishni moliyalashtiradi. Diplomatik ierarxiyada faxriy konsul bosh konsul yoki favqulodda muxtor elchiga bo'ysunadi. Aslida, bu bo'ysunish ancha rasmiydir. Aslida, agar faxriy konsulga boradigan mamlakatga viza berish huquqi berilmagan bo'lsa, uning ishi odatda tegishli konsullik okrugida o'z mablag'lari hisobidan yiliga bir yoki ikkita tadbirni tashkil qilish bilan qisqartiriladi. Ekzekvaturaga ko'ra, konsullik okrugi shahar bo'lishi mumkin, hudud va hatto butun mamlakat. Ushbu tadbirlar tijorat, biznes, sport yoki madaniy xarakterga ega bo'lishi mumkin. Mamlakatimizning uzunligi va Rossiya bilan diplomatik va konsullik aloqalari mavjud bo'lgan Moskvada tashkil etilgan har qanday davlatning elchixonasi qamrab ololmaydigan keng hududlarni hisobga olsak, mintaqalarga faxriy konsullarni tayinlash juda dolzarb ko'rinadi.
1963 yildagi Konsullik aloqalari toʻgʻrisidagi Vena konventsiyasining III bobi faxriy konsullik mansabdor shaxslari va bunday mansabdor shaxslar boshchiligidagi konsullik idoralarining huquqiy rejimini belgilaydi. Bu masala 1963 yilda Konsullik munosabatlari bo'yicha Vena konferentsiyasida keng fikr almashuviga sabab bo'ldi. Natijada Art. Konventsiyaning 68-moddasida har bir davlat faxriy konsullik xodimlarini tayinlash yoki qabul qilish to'g'risida erkin qaror qabul qilishi mumkinligi to'g'risidagi qoida belgilab qo'yilgan.
Imtiyoz va immunitetlarga kelsak, ular faxriy konsullarga konsullik vazifalarini bajarishda berilishi kerak. Shu bilan birga, faxriy konsul etib nafaqat ketayotgan davlat fuqarosi, balki qabul qiluvchi davlat yoki uchinchi davlat fuqarosi ham qabul qiluvchi davlat roziligi bilan tayinlanishi mumkin. Shtatdan tashqari konsullarni tayinlashda uning vakolatlari doirasi qabul qiluvchi davlat bilan kelishilgan holda belgilangan davlat tomonidan belgilanadi, bu esa faxriy konsulga faqat ma'lum funktsiyalarni, masalan, iqtisodiy va madaniy aloqalarni rivojlantirishni berish imkonini beradi. Xodim bo'lmagan konsullarga har qanday kasbiy yoki tijorat faoliyati bilan shug'ullanish taqiqlanmaydi.