1. To‘plamlar va ularning xossalari
Statistikada to‘plam iborasi juda keng qo‘llaniladi. To‘plam hajmi deb bu to‘plamdagi ob’ektlar soniga aytiladi.
To‘plamning quyidagi turlari mavjud:
Tanlanma to‘plam, yoki oddiy qilib, tanlanma deb tasodifiy ravishda tanlab olingan ob’ektlar to‘plamiga aytiladi.
Bosh to‘plam deb tanlanma ajratilgan ob’ektlar to‘plamiga aytiladi.
To‘plam birligi - kuzatish talab etiladigan element.
Variatsiya - belgining o‘zgarishi.
Variant - o‘zgaruvchi belgining konkret ifodasi. Variantlar lotin harflarida belgilanadi.
Masalan:
O‘zgaruvchi belgining miqdorlari majmuasi variatsion qator deb ataladi.
Agar variantlarni ko‘payish yoki kamayish bo‘yicha joylashtirsak, tartibli variatsion qatorni tuzamiz
5masala - kvadrat farq bo‘yicha variatsiya koeffitsienti.
O‘rtacha kvadratik farq - belgining o‘zgarishini ifodalaydi va quyidagicha hisoblanadi:
- (torttirilmagan
Dispersiya - variantlarning arifmetik o‘rtachadan farqlarining o‘rtacha kvadrati.
(torttirilmagan),
Chiziqli korrelyatsiya koeffitsientining hisoblash formulasi
bu yerda,
- X belgining kvadratik farqining o‘rtachasi;
- Y belgining kvadratik farqining o‘rtachasi
2. Vaqtli qatorlar tahlilida hisoblanadigan kо‘rsatkichlar
Ijtimoiy-iqtisodiy hodisalarning vaqt davomida o‘zgarishi dinamika deb, shu jarayonni ta’riflovchi ko‘rsatkichlar qatori esa vaqtli qatorlari deb yuritiladi. 1. Mutloq qo‘shimcha o‘sish yoki kamayish- har qaysi keyingi davr darajasidan boshlang‘ich yoki o‘zidan oldingi davr darajasini ayirish yo‘li bilan aniqlanadi.
O‘sish yoki kamayish koeffitsienti yoki sur’ati (Ko‘.k.) - har qaysi keyingi davr darajasi boshlang‘ich yoki o‘zidan oldingi davr darajasiga nisbatan qancha martaba katta yoki kichik ekanligini yoki qancha foiz tashkil etishini ko‘rsatadi
Do'stlaringiz bilan baham: |
