1. Fanning predmeti, maqsad va vazifalari

MOʻMINOV Ibrohim Moʻminovich (1908.7.9, hoz. Shofirkon tumani 
Tezguzar qishlogʻi — 1974.22.7, Toshkent) — faylasuf olim, jamoat arbobi, 
Oʻzbekiston FA akademigi (1956), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi 
(1959), falsafa fanlari doktori (1950), professor (1950). Buxoro bilim yurtida 
oʻqigan (1925–27). Samarqand Pedakademiyasining ijtimoiy-iqtisodiy fakultetini 
tugatgan (1931), shu yerda oʻqituvchi boʻlib ishlagan. Pedakademiya Oʻzbekiston 
unversi- tetiga aylantirilgach, filologiya, keyinchalik tarix fakulteti de- kani, 
kafedra mudiri (1933–55). 1955–56 yil larda Oʻzbekiston FA Tarix va arxeologiya 
instituti direktori. 1956 yildan akademiyaning vise prezidenti, Oʻzbekiston FA 
Falsafa va huquq instituti direktori (1958–59), Oʻzbekiston «Bilim» jamiyati 
boshqaruvi raisi (1958– 1974), Oʻzbek sovet ensiklopediyasining birinchi bosh 
muharriri (1968 

---

25 
–1974). 
Moʻminovning ilmiy faoliyatiga shoʻrolar mustabid tuzumi oʻz ta’sirini 
koʻrsatgan boʻlsada, biroq, uning tadqiqotlari markazida Sharq, xususan, Markaziy 
Osiyo xalqlarining ijtimoiy-falsafiy hamda tabiiy-ilmiy fikrlari muammolari 
turganligi natijasida, alloma fal- safaning oʻta siyosiylashuvini, uni hukmron 
kommunistik mafkura xiz- matiga tamomila boʻysundirish xurujlarini chetlab oʻtish 
imkoniyatiga ega boʻldi. U Navoiydan tortib, Ahmad Donishgacha boʻlgan yirik 
mutafakkirlar ijodini tahlil qildi. Ayniqsa, Bedil ijodini chuqur oʻrganib, uning 
merosini tushunishni ancha yengillashtirdi. Moʻminov- ning «Amir Temurning Oʻrta 
Osiyo tarixida tutgan oʻrni va roli» asari (1968), umuman Amir Temur shaxsini 
ilmiy oʻrganish tashabbusi bilan chiqishi olimning ilmiy jasorat va yuksak 
vatanparvar- lik fazilatining yorqin ifodasi boʻldi. Moʻminov Gʻarb falsafasini, rus 
mutafakkirlari ijodini ham oʻrgandi. Gegel dialektikasining ratsional magʻzini 
koʻrsatib berdi. 
Domla Ibrohim Moʻminov Oʻzbekistonda ilm-fanning yirik tashkilotchisi. U, 
ayniqsa, ijtimoiy fanlarni rivojlantirishga — yangi tadqiqot muassasalarini tashkil 
etish, ilmiy kadrlar tayyorlashga katta hissa qoʻshdi, uning rahbarligida turli fan 
sohalari boʻyicha yirik asarlar nashr etildi, Oʻzbekistonda falsafa maktabiga asos 
soldi. Beruniy nomidagi Oʻzbekiston Davlat mukofoti sovrindori (1967).