1. Fermentlar xaqida tushincha ▪ Fermentlarning klassifikatsiyasi

Қурилиш
▪
Каталитик,
ёки ферментатив

---

Fer kashf qilgan olimlar
▪
Fermentlar to‘g‘risidagi birinchi ma’lumotlar XVII asrda nemis 
olimi Libaviya va golland olimi Van Gelmontlar tomonidan 
xususiyatlarini spirtli bijg‘ishda o’rgangan. XVIII asr oxirida 
Reomyura va Spallansi yirtqich hayvonlarning me’da shirasida 
go‘shtni hazmlanishi mexanik ta'sirda emas, balki kimyoviy 
jarayon tufayli ekanligini isbotlaganlar. 1836-yili esa Shvan
me’da shirasida pepsin fermenti borligini kashf qilgan. Rus olimi 
K.S. Kirxgof birinchi bor kraxmalni shakarga aylanishida 
kimyoviy moddalar (fermentlar) ishtirokini ko‘rsatgan bo‘lsa, 
1837-yili Payyen va Perso ulami ajratib olgan va termolabilligini 
aniqlaganlar. 
Shu 
yili 
Berselius 
fermentlami 
anorganik 
katalizatorlar bilan solishtiradi. M.M. Manaseina, G. Buxner va E. 
Buxner bu yo‘nalishdagi ishlami davom ettirgan.

---

ҳимоя
характ
Транспор

---

▪
Fermentlar neorganik katalizatorlardan 
quyidagilar bilan farqlanadi:
▪
1. Juda yumshoq sharoitlarda faollik ko‘rsatadilar 
(past temperatura, normal bosim, pH ning 
ma’lum qiymatlari va boshqalar).
▪
2. Kimyoviy reaksiyani juda jadal tezlashtiradi 
▪
3. Yuqori spetsifiklikka egadir.
▪
4. Fermentlar faolligi boshqariladi
.

---

Рус физиологи И.П.Павлов 
ферментларни «хаёт ташувчиси» деб 
атаган.
Ферментларнинг очилиш тарихи
Ферментлар биринчи 
бўлиб рус кимёгари
К.С.Кирхгоф
томонидан 1814 йилда 
очилган 

---

Фермент лотинчадан 
«ферментум»
-ачитқи
деган маънони билдиради
Барча тирик организмларда иштирок
этувчи ва биологик катализаторлик
ролини бажарувчи махсус оқсиллар
иштирок этади.
Улар ёрдамиад генетик ахборот ва тирик
организмлардаги моддалар ва энергия
алмашинуви амалга ошади

---

1. Ферментлар – катализатор бўлиб маълум жараёнларни тезлаштиради
2. Ферментлар маълум субстратларга таъсир кўрсатади.
Ферментларнинг хусусиятлари

---

▪
Fermentlar tuzillshi.
▪
Fermentlar oqsil tabiatli bo‘lganligi uchun birlamchi, ikkilamchi, 
uchlamchi va to'rtlamchi qurilishga egadir. To'rtlamchi qurilishga 
ega bo‘lgan fermentlar bir necha Proizomerilardan tashkil topgan. 
Katalitik xususiyatga ega bo‘lgan oddiy (ferment-proteinlar) va 
murakkab (ferment-proteidlar) fermentlarga bo‘linadi. Murakkab 
fermentlar oqsil qismi (apoferment) va oqsil bo'lmagan qismi 
(kofaktor)dan iborat. Kofaktor bo‘Iib metall ionlari yoki organik 
birikmalar bo‘lishi mumkin. Apoferment va kofaktor alohida faol 
emasdir, ulaming birikishi faol fermenmi hosil qiladi va uni
xoloferment
deyiladi.
Kofaktorlar
termostabil
moddalardir,
ko‘pchilik fermentlar qizitilganda faolligini yo'qotadi.

---