1. for va foreach sikllari

14. return operatori va qiymat qaytarish
return operatori, C++ dasturlash tili yordamida yaratilgan dasturlarda funksiyalardan qiymat qaytarish uchun ishlatiladi. Funksiyalardan qiymat qaytarish, funksiyalarning asosiy vazifalarini bajarishdan tashqari, funksiyalarni boshqa kod qismi bilan almashish uchun zarur bo'ladi. return operatori, funksiyalardan qiymat qaytarishni ta'minlaydi. return operatori yordamida funksiyadan qaytariladigan qiymat aniqlanadi.
Funksiyalardan qiymat qaytarish uchun, funksiyada return operatori yordamida qiymat ko'rsatilishi kerak. return operatori, funksiya ichidagi amallar tugagandan keyin funksiyadan chiqib ketishdan oldin yozilishi kerak. return operatori, funksiyani to'xtatadi va funksiyadan qiymat qaytariladi.
Quyidagi kodda misol funksiya berilgan:
cpp
#include
using namespace std;
int katta(int a, int b) {
if (a > b) {
return a;
} else {
return b;
}
}
int main() {
int x = 12;
int y = 8;
int max = katta(x, y);
cout << "Eng katta son " << max << endl;
return 0;
}
Bu kodda katta nomli funksiya yaratilgan. Uning ikkita argument qabul qilishi kerak (int a va int b). Agar a b dan katta bo'lsa, funksiya a ni qaytaradi, aks holda b ni qaytaradi. return operatori yordamida, funksiyadan qaytariladigan qiymat aniqlanadi va funksiyadan chiqish amalga oshiriladi.
main funksiyasida, katta funksiyasi chaqiriladi va x va y o'zgaruvchilari argumentlar sifatida uzatiladi. Natijada, funksiyadan qaytarilgan eng katta son max o'zgaruvchiga saqlanadi va konsolga chiqariladi.
Funksiyalardan qiymat qaytarish, funksiyalar orqali boshqa kod qismi bilan ma'lumot almashishni ta'minlaydi va C++ dasturlash tili yordamida yaratilgan dasturlarda keng ko'p ishlatiladi.
15. Rekursiv funksiyalar
Rekursiv funksiya, C++ dasturlash tili yordamida yaratilgan dasturlarda funksiyalar haqida fikrlashish davomida yuzaga keladigan mavzulardan biri. Rekursiv funksiya, o'zini chaqirishi yoki boshqa funksiyalarni chaqirishi orqali o'zini takrorlaydigan funksiya hisoblanadi.
Rekursiya, umumiy holda, bir aniq vazifani bitta yechim qilish uchun boshqa yechimlar ketma-ketligidan foydalanishga asoslangan dasturiy usul hisoblanadi. Rekursiv funksiyalar esa, funksiyalarni muammo yechishda yoki hisob-kitoblarda yordam olishda ishlatiladi.
Rekursiv funksiyalar, quyidagi turlarda yaratilishi mumkin:
- To'g'ri rekursiv funksiyalar: bu funksiyalar o'zini chaqirib, o'zini takrorlaydigan funksiyalardir. Misol uchun, faktorialni hisoblash funksiyasi rekursiv funksiya bo'lib yaratilishi mumkin.
- Murakkab rekursiv funksiyalar: bu funksiyalar, bir nechta funksiyani chaqirib, takrorlanishni amalga oshirishadi. Misol uchun, Fibonachchi sonlarini hisoblash funksiyasi murakkab rekursiv funksiya hisoblanadi.
Quyidagi kodda misol funksiya berilgan:
cpp
#include
using namespace std;
int faktorial(int n) {
if (n == 1) {
return 1;
} else {
return n * faktorial(n-1);
}
}
int main() {
int n = 5;
int fact = faktorial(n);
cout << "Faktoriyel " << n << " = " << fact << endl;
return 0;
}
Bu kodda faktorial nomli rekursiv funksiya yaratilgan. Uning bir argumenti bor (int n). Agar n 1 ga teng bo'lsa, funksiya 1 ni qaytaradi. Aks holda, funksiya n ni o'zini chaqirib, n-1 ni argument sifatida uzatadi va n ni n-1 ga ko'paytiradi. Natijada, faktorial hisoblanadi.
main funksiyasida, faktorial funksiyasi chaqiriladi va n o'zgaruvchisi argument sifatida uzatiladi. Natijada, faktorial hisoblangan va fact o'zgaruvchiga saqlangan qiymat konsolga chiqariladi.
Rekursiv funksiyalar, murakkab muammo yechishda va hisob-kitoblarda yordam olishda qo'llaniladi. Ularning qo'llanishida, funksiyalar o'zlarini chaqirib, o'zlarini takrorlaydigan funksiyalar sifatida ishlatiladi.