1. for va foreach sikllari

19. Inkapsulyatsiya, get va set
Inkapsulyatsiya C++ dasturlash tilida obyektning ma'lumotlarini va funksiyalarini boshqa obyektlar yoki funksiyalar tomonidan o'zgartirishdan himoya qilishga yordam beruvchi dasturiy usuldur. Inkapsulyatsiya, sinf ichidagi xususiyatlar va funksiyalarning qanday foydalanilishini pastga ko'tarib chiqarishni o'z ichiga oladi.
Get va set funksiyalari esa inkapsulyatsiyani amalga oshirishning eng oddiy usulidir. Get funksiyasi obyektning xususiyatlarini o'qish uchun, set funksiyasi esa obyektning xususiyatlarini o'zgartirish uchun ishlatiladi.
Get funksiyasi odatda xususiyatning qiymatini qaytaradi, set funksiyasi esa xususiyatga yangi qiymatni beradi. Xususiyatning qiymati faqat set funksiyasi yordamida o'zgartiriladi va get funksiyasi yordamida faqat o'qiladi.
Quyidagi kodda Shaxs sinfiga get va set funksiyalari qo'shilgan:
cpp
#include
using namespace std;
class Shaxs {
private:
string ism;
int yosh;
public:
string getIsm() {
return ism;
}
void setIsm(string i) {
ism = i;
}
int getYosh() {
return yosh;
}
void setYosh(int y) {
yosh = y;
}
void salom() {
cout << "Salom, mening ismim " << ism << " va " << yosh << " yoshdaman." << endl;
}
};
int main() {
Shaxs shaxs1;
shaxs1.setIsm("Ali");
shaxs1.setYosh(25);
shaxs1.salom();
Shaxs shaxs2;
shaxs2.setIsm("Vali");
shaxs2.setYosh(30);
shaxs2.salom();
cout << "shaxs1 ism: " << shaxs1.getIsm() << ", yosh: " << shaxs1.getYosh() << endl;
cout << "shaxs2 ism: " << shaxs2.getIsm() << ", yosh: " << shaxs2.getYosh() << endl;
return 0;
}
Bu kodda Shaxs sinfiga ism va yosh xususiyatlariga get va set funksiyalari qo'shilgan. getIsm, setIsm, getYosh va setYosh funksiyalari sinfning public namunasi orqali ishlatilishi mumkin.
main funksiyasida shaxs1 va shaxs2 nomli obyekt yaratildi va ularga set funksiyalari yordamida qiymatlar berildi. salom funksiyasi orqali obyektning xususiyatlari konsolda chiqarildi. get funksiyalari orqali ham shaxs1 va shaxs2 obyektlarning xususiyatlariga o'qish amalga oshiriladi va natijalar konsolda chiqariladi.
Get va set funksiyalari, sinfning xususiyatlariga faqat shaxsiy tomonlardan kirishni cheklash uchun juda muhimdir. Shu sababli, inkapsulyatsiya va get/set funksiyalari OOP da muhim dasturiy usullar hisoblanadi.