1. Geodeziya fani, geodeziyaning yer tuzish va kadastr uchun ahamiyati, boshqa fanlar bilan aloqasi

To'g'ri to'rtburchak koordinatalar tizimi, koordinata o'sishlari va ularni hisoblash usullari.

Agar katta maydonni xaritalash uchun meridianlar va parallellarning geografik panjarasi qurilgan bo'lsa, u holda muhandislik geodeziyasida reja va xaritalarni tuzish uchun ko'pincha to'rtburchaklar koordinatalar tizimi qo'llaniladi. Nuqtaning joylashuvi to'rtburchak koordinatalar o'qlariga nisbatan aniqlanadi: xx abscissa va yy ordinata. Geodeziyadagi to‘g‘ri burchakli koordinatalar tizimi aylantiriladi (y o‘qi pastga). O'qlarning bunday joylashishi bilan chiziqlarni yo'naltirish uchun geodeziyadagi burchaklar vertikal o'qdan soat yo'nalishi bo'yicha hisoblanadi. Geodeziyada koordinatalar tizimining ushbu choraklari bilan bog'liq holda soat yo'nalishi bo'yicha raqamlangan.
Erning kichik joylari uchun to'rtburchaklar koordinatalar tizimi har qanday joydan kelib chiqishi mumkin. Davlat koordinatalari tizimida ordinata o'qi sifatida ekvator chizig'i, abscissa o'qi sifatida esa eksenel meridian yo'nalishi olinadi.
Ko'pburchakdagi nuqtalarning o'rni koordinatalar bilan belgilanadi va 2 nuqtaning o'zaro pozitsiyasi koordinatalarning o'sishini aniqlashi mumkin ( D x; D y) a
K oordinatalar o'sish - koordinata o'qlaridagi ortogonal proyeksiyalar uzunligi.
O'sish miqdorini olish mumkin:
D x=x2-x1
D y=y2-y1

a	r	D x	y _
0-90	St.	+	+
90-180	se	-	+
180-270	yuz	-	-
270-360	sz	+	-

S ni bilsak, o'sishni hisoblash mumkin .
D x \u003d s cos a
D y \u003d s gunoh a

17. 
    To'g'ridan-to'g'ri geodezik muammo.
    

To'g'ridan-to'g'ri geodeziya muammosi shundan iboratki, AB chiziqning boshlang'ich nuqtasi A (x _A , y _A ) ma'lum koordinatalariga ko'ra, bu chiziqning yo'nalish burchagi a _AB va uning gorizontal masofasi s _AB koordinatalarini hisoblab chiqadi. so'nggi nuqta B (x _B , y _B ).

berilgan	toping	yechim
x 1 , y 1 a12 _ s 12	x 2 , y 2	x2=x1+ D x=x1+ s cosa _ Y2=y1+Dy=y1+ s gunoh a

18. 
    Teskari geodezik muammo.
    

Teskari geodeziya muammosi shundan iboratki, AB chizig‘ining oxirgi nuqtalarining ma’lum koordinatalaridan bu chiziqning yo‘nalish burchagi va gorizontal masofasi hisoblanadi.

berilgan	toping	yechim
x 1 , y 1 x 2 , y 2	a12 _ s 12	s gunoh a=y1+y2 s cos a= x1+x2 tg r = ( y1+y2)/( x1+x2 ) s = ( y1+y2)/ gunoh a= Dx / cosa

19.