1. Gidrogeologik Meliorativ monitoringning mazmuni


Gidrogeologik -meliorativ rivojlanish tarixi


Download 41.2 Kb.
bet2/3
Sana22.04.2023
Hajmi41.2 Kb.
#1378733
1   2   3
2.Gidrogeologik -meliorativ rivojlanish tarixi
Gidrogeologik-meliorativ rivojlanish tarixi o'son yillarida rivojlanib kelayotgan bir sohadir. Gidrogeologik-meliorativ rivojlanish, su resurslarining rivojlanishi, su manbalari boshqarilishi va su ta'sirining kuzatilishi bo'yicha muhim amalga oid bo'lgan ilmiy tadqiqotlar va amaliy ishlar hisoblanadi.
XIX asrning oxiri va XX asr boshlarida turli davlatlar gidrogeologik-meliorativ ishlar bilan shug'ullanish boshladi. O'simlik mamlakatlarda rivojlanish ekanligi, su ta'sirini oshirish xavfsizligi, su resurslarini takomillashtirish, oqsoqolli daraxtlarni o'stirish va yaxlitlash uchun keng amaliy ishlar olib borildi.
Sssrning 1917-yilda kuchga kelishi bilan amaliy ishlar va ilmiy tadqiqotlar keng qamrab, gidrogeologik-meliorativ rivojlanish sohasida katta o'rinni egalladi. Ushbu davrda o'zbekiston, Qozog'iston, Tojikiston, Turchiston (ozbeklar hozirgi turkmaniston), Qirg'iziston, Arxaviy (ozbeklar hozirgi turkiya) va boshqa mamlakatlarda suv manbalarini boshqarish, suv ta'siri va melioratsiya sohalariga oid ishlar olib borildi.
Sovet davlatlari ichida ushbu sohaning eng katta rivojlanishi Rossiyada, o'zbekistonda va Qozog'istonda bo'ldi. Bunda eng muhim vazifalar suv manbalarini rivojlantirish, su ta'siri va melioratsiya sohalarini yaxshilash va suv ta'siri bilan bog'liq amaliyotlar bilan shug'ullanish edi.
Bugungi kunda ham gidrogeologik-meliorativ sohada amaliy ishlar davom etmoqda va bu sohada ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda. Su ta'siri va melioratsiya sohasida rivojlanish eng muhim vazifalardan biri hisoblanadi, chunki suv resurslarining rivojlanishi va ularni ta'minlash bugungi kunda ham jahonning bir necha mamlakatida katta muammolar hisoblanadi.
XX asrning ortalaridan boshlab, gidrogeologik-meliorativ rivojlanish sohasida yuqori sifatli ilmiy tadqiqotlar amalga oshirildi. Ushbu davrda, gidrogeologik-meliorativ sohadagi eng katta yangiliklar shunday davom etdi:
Rassom g'arbiy davlatlarning su manbalari va suv ta'siri bo'yicha ilmiy tadqiqotlari ko'rsatdi, shu jumladan, aqsh, Germaniya, Fransiya, Britaniya va boshqalar.
Hujumiy ekologik muammolar eng katta e'tiborga sazondi va gidrogeologik-meliorativ sohada muhim o'rin olishdi.
60-70 yillarda, gidrogeologik-meliorativ sohada ish yuritishning eng yangi usullari ishlab chiqildi. Shu bilan birga, gidrogeologik modellashtirishning yangi usullari, mamlakatlararo aloqalar, tajribali xodimlar va kompyuter texnologiyalari keng foydalanish boshlandi.
Bugungi kunda, gidrogeologik-meliorativ sohadagi yangiliklar, yirik neft va gaz ishlab chiqarish kompaniyalari tomonidan amalga oshirilgan. Shu bilan birga, tabiiy gaz va neft sifatini yaxshilash va qayta ishlashda ham ilmiy tadqiqotlar muhim o'rin o'ynaydi.
Gidrogeologik-meliorativ sohada ilmiy tadqiqotlarning yangiliklari va amaliy ishlar yirik ekologik muammolar va ikkilik holatlar bilan bog'liq o'zgarishlar ko'rsatdi.
Bunda ko'proq mamlakatlar, amaliy ishlar va ilmiy tadqiqotlar gidrogeologik-meliorativ sohaga yana ko'proq e'tibor berishni davom ettirdi. Bugungi kunda, gidrogeologik-meliorativ sohada xalqaro hamkorlik va ko'p qatlamli tadqiqotlar keng rivojlanmoqda. Bu sohada yangiliklarning hamda ilmiy tadqiqotlar, amaliy ishlar va ko'p qatlamli xalqaro aloqalar keng foydalanilmoqda.
Gidrogeologik-meliorativ sohadagi rivojlanish tarixi XX asrning oxiridan boshlab, uning sohasida katta yutuqlar erishildi. Quyidagilarni asosan ko'ramiz:
20-asrlarning boshlarida, Osiyo, Yevropa va Amerikada su manbasini o'rganish bo'yicha ilk ilmiy tadqiqotlar olib borildi.
30-asrlarda, Su manbalarini yangilashni boshlashga harakat qilindi. Shu bilan birga, kanallar va su shifokorligi tizimlari qurilish boshlandi.
40-50-asrlarda, ikkilik holatlar va su boyliklari o'rtasida tengsiz urug'lar oqibatida oqibatli oqimlar ko'rsatildi. Shu bilan birga, ilmiy tadqiqotlar yuritilgan va gidrogeologik-meliorativ sohaga katta e'tibor qaratildi.
60-70-asrlarda, gidrogeologik-meliorativ sohada yangi ilmiy tadqiqotlar va yangi ish usullari yaratildi. Shu bilan birga, mamlakatlararo aloqalar, tajribali xodimlar va kompyuter texnologiyalari keng foydalanish boshlandi.
80-90-asrlarda, ekologik muammolar ko'proq e'tibor qaratildi va bu muammolar gidrogeologik-meliorativ sohadagi ishlar ko'plab muhim o'rniga ega bo'ldi.
2000-yillarga kelib, gidrogeologik-meliorativ sohadagi ilmiy tadqiqotlar kengaydi va yirik neft va gaz ishlab chiqarish kompaniyalari ham bu sohada qatnashish boshladilar.
Bugungi kunda, gidrogeologik-meliorativ sohada yangiliklar, yirik neft va gaz ishlab chiqarish kompaniyalari tomonidan amalga oshirilmoqda va bu sohada xalqaro hamkorlik va ko'p qatlamli tadqiqotlar keng rivojlanmoqda. Bunda ko'proq mamlakatlar, amaliy ishlar va ilmiy tadqiqotlar gidrogeologik-meliorativ sohaga yana ko'proq e'tibor berishni davom ettirishmoqda.


Download 41.2 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling