1. Hayot faоliyati хavfsizligi fanini vazifalari, maqsadi. Hayot faоliyati хavfsizligi nazariyasining asоsiy tushuncha va ta’riflari

Ish joyini tashkil qilishda quyidagilarni ta’minlash maqsadga muvofiq:
- operatorning ma’qul ishchi xolati (tik yoki o’tirgan xolda);
- muhimligi va ko’rish maydoni doirasida foydalanish jadalligiga qarab boshqarish qismlari va indikatorlarini ratsional joylashtirish;
-operatorga harakatlanish va siljishda yetarli erkinlik berilishi;
- ish joyi elementlarining eng yaxshi ko’rinishi;
- insonning antropometrik, fiziologik va psixologik tavsiflarining ish joyi konstruksiyasiga mosligi;

• 
  mashinadan kelayotgan ma’lumotlar tezligi va hajmining inson tomonidan qabul qilish va ishlov berishi imkoniyatlariga mosligi;
  
• 
  operatorlarning ish vaqtida qisqa muddatli dam olishlari uchun sharoit bo’lishi;
  

- ishlovchilarni xavfli va zararli ishlab chiqarish omillaridan himoya qilish.
Ish joyi o’zida ma’lumot (MAAV joylashgan bo’shliq) va motor (boshqarish qismlari joylashgan bo’shliq) maydonlarini tashkil qiladi.
Ma’lumot maydonida bir-biridan farqli uchta zona mavjud; birinchi zonada - ko’rsatkichlarni aniq va tez hisoblash talab qilingan MAAV joylashgan (rasmga qarang); ikkinchi zonada ko’rsatkichlarni kamroqi aniqlik va tezlikda hisoblash talab qilingan MAAV joylashgan; uchinchi zonada juda kam ishlatiladigan vositalar joylashadi.
Motor maydoni ham 3 ta zonadan iborat: juda tez foydalaniladigan (bir minutda kamida 2 marta) va optimal yeta oladigan juda muhim: boshqarish qismlari joylashgan - birinchi zona; tez ishlatiladigan boshqarish qismlari (1 soatda 2 martadan ko’pj va yengil eta oladigan kam muhim vositalar joylashgan - ikkinchi zona; kam ishlatiladigan (1 soatda 2 martadan kam) vositalar joylashgan - uchinchi zonalardan iborat.
Ish joyining asosiy qismlaridan biri operatorning kreslosi (o’rindig’i) hisoblanadi. U operatorga fiziologik jihatidan mehnat harakteri va sharoitiga binoan ratsional ishchi xolat (poza)ni ta’minlash va funksional shinamlikni ta’minlash mezoni bo’lishi lozim. Kreslo o’z ichiga o’tirgich, suyanchiq va tirsak qo’ygichlar hamda qo’shimcha elementlar - bosh qo’ygich va oyoq qo’ygichlardan iborat bo’ladi. Kresloning hamma qismlari vertikal va gorizontal tekislikda, hamda ma’lum burchakka sozlanadigan bo’lishi kerak. Yana u polga nisbatan fiksatsiyalanadigan moslama, hamda zarur bo’lgan xollarda vertikal o’q bo’yicha 180-360° buraladigan moslamaga ega bo’lishi lozim. Harakatlanadigan texnikada kreslo xavfsizlik tasmasi bilan jixozlanishi lozim.