Ish joyi - bu inson mehnat faoliyatini amalga oshirishga “inson-mashina-ishlab chiqarish-muhit” tizimida ma’lumotlarni aks ettirish vositalari, boshqarish qismlari va yordamchi jixozlar bilan jixozlangan joydir. Ish joylari yakka va kollektiv turlarga bo’linib, tikka, o’tirib va “tikka-o’tirib” ishlashga mo’ljallanadi.
Egronomika ish joylarini loyihalashga talablarni ifodalab beradi. Asosiy va qo’shimcha harakat zonalarni aniqlaydi, tegishlicha poldan balandlik bo’yicha, simmetriya o’qidan front bo’yicha jixozlarning joylashish zonalarini aniqlab beradi.
Odam har xil ishchi xolat (tik, o’tirgan, yotgan va engashgan)larining optimal va chegaraviy o’lchamlarini aniqlash uchun ish joyini ratsional tashkil qilishda ishlatiladigan zarur antropometrik ma’lumotlar tizimlashtiriladi.
Ishning va ishchi xolatlarning harakteriga bogliq hamda har xil turdagi ishchi stollar va o’rindiqlarni konstruksiyalash bo’yicha umumiy tavsiyalar yaratiladi.
Ish joyini rejalashtirish va joylashtirishda quyidagi prinsiplarga amal qilish tavsiya qilinadi: boshida to’liq rejalashtirish, keyin qismlarini, oldin optimal xolda, keyin amaliy ruxsat qilinganini; ish jarayoni va jixozni rejalashtirishga yagona tizim talablari bilan yondashish.
Ish joyini loyihalashda antropometriya ma’lumotlarini hisobga olish muhimdir. Ergonomika bo’yicha manbaalarda maxsus ta’kidlanadiki, konstruktor o’zining antropometrik va psixofiziologik tavsiflarini boshqa odamlar uchun ham namunaviy deb qaramasligi va shu asosda narsalarni loyihalash jarayonini tashkil qilmasligi kerak.
Faqat inson tanasi o’lchamlari va a’zolari haqida, uning yoshi va jinsi o’rganilgan xolda keng to’plangan tizimli tanlangan ma’lumotlarni jalb qilganda o’lcham standartlarini loyihalash uchun mustahkam ilmiy baza bo’lishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
