1. Хўжалик юритувчи субъектнинг меҳнат ресурслари билан таъминланишини таҳлили

Operatsion faoliyat samaradorlikning umumiy ko‘rsatkichi sotishdan tushumni sotilgan mahsulotlar ishlab chiqarish tannarxiga bo‘lish asosida topiladi:

Ko=St/Mt

• St–sotishdan sof tushum;
• Mt –sotilgan mahsulot ishlab chiqarish tannarxi.

Operatsion faoliyat samaradorligini baholashda:

• - moddiy resurslar sarfi (samarasi)ga
• - mehnat sarfi (unumdorligi)ga;
• - mehnat vositalari, ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishi (sa-
• marasi)ga;
• - innovatsion mahsulotga (raqobatdoshligi);
• - eksport qilingan mahsulot hajmiga alohida ahamiyat qaratiladi (eksport salohiyatiga).

Mahsulot ishlab chiqarish hajmi, xarajat va foyda aloqadorligini tahlili (CVP tahlil)

• Strategik tahlilning samarali usullaridan biri bu CVP tahlilidir.
• Cost- xarajat;
• Volume-hajm;
• Profit-foyda.

Tushum = doimiy xarajatlar + o‘zgaruvchan xarajatlar + foyda
Tushum = doimiy xarajatlar + bir birlikka o‘zgaruvchan xarajatlar * mahsulot miqdori + foyda.
CVP tahlil- xarajat, tushum va foyda aloqadorligini tahlilidir.

CVP tahlilning asosiy vazifalari:

• - xarajatlarni to‘liq qoplash imkonini beruvchi sotish hajmini –zararsizlik nuqtasini aniqlash;
• - mahsulot ishlab chiqarish hajmining zararsizlik hajmini aniqlash;
• - zarur bo‘lgan foyda miqdoriga ega bo‘lish yuzasidan sotish hajmini aniqlash;
• - korxonaning raqobatdoshligini ta’minlovchi sotish hajmini baholash;
• - rejalashtirilgan darajadagi talab va daromadni ta’minlashga imkon beradigan mahsulotlar narxini belgilash;
• - eng samarali ishlab chiqarish texnologiyalarini tanlash;
• - optimal ishlab chiqarish rejasini qabul qilishni amalga oshirish.

CVP tahlilning asosiy elementlari:

• - kritik hajm;
• - qoplash koeffitsiyenti;
• - xavfsizlik normasi;
• - sotish tarkibi;
• - xarajatlar tarkibi;
• - operatsion richag;
• - moliyaviy richag samarasi.