1. Хроматографик анализ методининг моҳияти

qo‘zg‘almas faza va gaz fazalari orasida bir necha marta to
aniqlanuvchi namuna komponentlari butun kolonka bo‘ylab to‘la
o‘tib bo‘lguniga qadar adsorbsiyalanish va desorbsiyalanish
jarayonlariga uchrab, bir-biridan ajraladi. Moddalarning bir-biridan
ajralish tezligi ularning adsorbsiyalanish koeffitsiyentlariga bog‘liq.
Adsorbsiyalanish koeffitsiyenti ajraluvchi moddalarning gaz fazasidagi
miqdorini, ularning qo‘zg‘almas fazadagi miqdoriga nisbati bilan
o‘lchanadi.
• Xozirda chiqarilayotgan xromatograflar quyidagi asosiy bo‘g‘imlardan
tashkil topgan:
• 1. Xromatografik kolonka orqali o‘tadigan gaz tashuvchi oqimni
o‘lchash, uni tozalash va gaz tashuvchi manba sistemasi
• 2. Xromatografik kolonkaga namuna yuborish bo‘g‘imi
• 3. Xromatografik kolonka
• 4. Detektor



11.Ion almashinuvining xromatografiya
Ion almashinuvining xromatografiya protsedurasi qarama-qarshi zaryadning biomolekulalarini o'ziga tortadigan qatronlar boncuklari bilan bog'langan funktsional guruhlarga ega. Kation almashinadigan qatronlar manflY zaryadlangan va anion almashinadigan qatronlar musbat zaryadlangan. lon almashinadigan qatronlar, shuningdek, "kuchsiz" yoki "kuchli" almashinuvchilar deb tasniflanadi. Ushbu atamalar ionlarning bog'lanish kuchi bilan bog'liq emas, aksincha, funktsional guruhlarning ionlash holati pH darajasiga qarab o'zgarishini anglatadi.

"Kuchsiz" almashtirgich pH ning o'zgarishi bilan ion almashinish sig'imida olzgarishlar yo'qligini ko'rsatsa, "kuchsiz" almashtirgich ionlanadi. I almashinuvidagi xromatografiya protsedurasida almashinadigan qatronlar bufer pH o'zgarishi bilan protonni olishi yoki yo'qotishi mumkin, va zaryadlangan bu o'zgaruvchanlik bog'lanish va elütatsiya uchun qöshimcha selektivlikni taklif etadi. Kuchli almashtirgichlar bir-biridan farq qilmaydi va keng pH diapazonida to'liq zaryadlanib turadi, bu esa zaif almashtirgichlarga qaraganda ajratishni optimallashtirishni soddalashtirishi mumkin.



12. SpektrCHIZIQ
Spektr (lot. spectrum — tasavvur, tasvir) (fłzikada) — 1) tizimni yoki jarayonni tavsiflovchi birorbir fizik kattalikning barcha qiymatlari majmui. S. diskret (uzlukli) va uzluksiz bot ladi; 2) birorbir nurlanishda mavjud bo'lgan to'lqin chastotalari majmui; 3) har bir yo'nalishda muayyan uzunlikli yoki chastotali monoxromatik to'lqin tarqaladigan qilib ajratilgan elektromagnit nurlanish; 4) ekran, fotoplastinkadagi tasvir; 5) elektromagnit nurlanish ko'rinadigan yorug'likdan iborat botlganda S. hosil qiladigan rangli yotl. Turli xil nurlanishlarning modda tomonidan yutilish va chikarish S.lari, elektromagnit to'lqinlar o'zgaruvchan toklarining chastota S.lari, Quyosh xromosferasining S. va boshqa kotpgina S.lar o'rganilgan. Bu ishlar optik spektral asboblar, to'lqin va chastota o'lchagichlar va boshqa yordamida amalga oshiriladi. Ko'pincha tebranish chastotasi S.idan foydalaniladi. Tebranishning tabiatiga qarab elektromagnit tebranishlar Si, akustik S, optik S. xillari mavjud. Elektromagnit tebranishlar Si, ayniqsa, optik diapazondagisi (to'lqin uz. mkm) yetarli daraja o'rganilgan. Optik S.ning chiqarish (ob'yektdan yorug'lik chiqayotganda hosil bo'ladi), yutilish (moddadan yorug'lik oitayotganda hosil bo'ladi), sochilish va qaytarish jarayonlarida sodir bo'ladigan xillari bor. U kimyoviy taxlidda, atom va molekulyar fizikada va boshqalarda Ă nadi. Tebranish Si chizikli va tutash xillarga bo'linadi. Chizikli S.