1. Ilmiy tajriba tadqiqоtning yangi uslubi sifatida

XVIII asrda rus olimi M.V.Lomonosov tajribalari yo`li bilan yonish va boshqa ximiyaviy reaktsiyalar paytida moddaning umumiy vazni o’zgarmasligi yo`q narsadan modda vujudga kelmasligini va izsiz yo`q bo`lib ketmasligini isbotladi, ya`ni u uz tajribalari bilan materiyaning saqlanish qonunini birinchi bor tasdiqladi.

• XVIII asrda rus olimi M.V.Lomonosov tajribalari yo`li bilan yonish va boshqa ximiyaviy reaktsiyalar paytida moddaning umumiy vazni o’zgarmasligi yo`q narsadan modda vujudga kelmasligini va izsiz yo`q bo`lib ketmasligini isbotladi, ya`ni u uz tajribalari bilan materiyaning saqlanish qonunini birinchi bor tasdiqladi.

M.V.Lomonosov

Keyinchalik bu xulosalarni frantsuz ximigi A.Lavuaz’e ishlab chiqdi va yonish va yonuvchi moddalar ayrim qismlarining kislorod bilan birlashuvidan iborat ximiyaviy reaktsiya ekanligini isbotladi. 1842 yilda ingliz fizigi F.Joul’ va nemis fizigi R.Mayer tajribalar yo`li bilan issiqlikning mexanik ekvivalentligini hisoblab chiqdilar. YOqilg`ining yonishidan olinadigan issiqlik energiyasining miqdorining qanday nisbati mexanik ishga aylanishini kursatib berdilar.

• Keyinchalik bu xulosalarni frantsuz ximigi A.Lavuaz’e ishlab chiqdi va yonish va yonuvchi moddalar ayrim qismlarining kislorod bilan birlashuvidan iborat ximiyaviy reaktsiya ekanligini isbotladi. 1842 yilda ingliz fizigi F.Joul’ va nemis fizigi R.Mayer tajribalar yo`li bilan issiqlikning mexanik ekvivalentligini hisoblab chiqdilar. YOqilg`ining yonishidan olinadigan issiqlik energiyasining miqdorining qanday nisbati mexanik ishga aylanishini kursatib berdilar.

Demokrit fikricha moddalar atomdan iborat. 1842 yilda ingliz fizigi D.Joul’ va nemis fizigi R.Mayer tajribalari yo`li bilan issiqlikning mexanik ekvivalentini hisoblab chiqdilar yoqilg`ining yonishidan olinadigan issiqlik energiyasi miqdorining qanday nisbati mexanik ishga ishga aylanishini kursatib berdilar. Ularning tajribalari issiqlik energiyasi yo`q bo`lmasligini, balki muayyan nisbatda mexanik (harakat) energiyasiga aylanishini isbotladi, ya`ni energiyani saqlanish qonuni isbotladi.

• Demokrit fikricha moddalar atomdan iborat. 1842 yilda ingliz fizigi D.Joul’ va nemis fizigi R.Mayer tajribalari yo`li bilan issiqlikning mexanik ekvivalentini hisoblab chiqdilar yoqilg`ining yonishidan olinadigan issiqlik energiyasi miqdorining qanday nisbati mexanik ishga ishga aylanishini kursatib berdilar. Ularning tajribalari issiqlik energiyasi yo`q bo`lmasligini, balki muayyan nisbatda mexanik (harakat) energiyasiga aylanishini isbotladi, ya`ni energiyani saqlanish qonuni isbotladi.