1-ilova o‘zbekistonrespublikasimaktabgachata’limvazirligi

Modelь (lotinchadan – o‘lcham, namuna) – tabiatdagiyokijamiyatdagihodisayoxudjarayonlarnitalqinqilish;
Integratsiyalashganrejalashtirish – bolalarnio‘qitishvarivojlantirishintegrallashganjarayondir: bolarivojlanishiningharbirsohasiuningboshqasohalaribilanuzviybog‘liq. Ta’lim-tarbiyaishlarinirejalashtirishdaularnibir-biridanajratmaslikzarur, biroqbirbutunmajmuasifatidaqarashlozim. Turlisohalardagita’limjarayonio‘zarobog‘liqvabir-biribilanuyg‘unlashgan.
Bolakompetensiyasi – bolaningbilim, ko‘nikma, malakalarvaqadriyatlarmajmuidir. Tayanchkompetensiyalarrivojlanishsohalaridanqat’iynazar,bolashaxsishakllanishiuchunasosbo‘libxizmatqiladi;
Pedagogikstrategiya – bolalargabelgilanganmaqsadlargaerishishdayordamko‘rsatishuchunpedagoglarfoydalanadigankonkretmetodlarto‘plamininamoyonqiladi. Strategiyaasosidabolaningqiziqishlari, uningkuchlivakuchsiztomonlari, yoshgadoiro‘zigaxosliklarvashaxsiysifatlarninghisobgaolinishi, o‘qitishshakliyotadi;
“Men” konsepsiyasi – bolaningo‘zi, uningrefleksivfaoliyatiningqismihaqidagitasavvurlariningtizimi;
Rejalashtirishvositalari – pedagogkutilayotgannatijalargaerishishuchunfaoliyatmazmunini, turlarini, imkoniyat(resurs)larinibelgilaydiganvositalar, metodlar, usullar;
Kuzatish – bolaishlayotganyokio‘ynayotganvaqtdauningfaoliyatigaaralashmaganholdaunikuzatibborishjarayoni;
Hujjatlashtirish – buyozuvyordamidabelgilanganshakldaturlixiltashuvchilargabiron-biraxborotlarnisaqlabqo‘yishjarayoni, bolalarnikuzatishgavaro‘yxatgaolibqo‘yishgatizimliyondashuvdir, olinadiganma’lumotlarningto‘liqliginita’minlashgayordamberadi.

Kirish

O‘zbekistonRespublikasidamaktabgachata’limtizimigakattae’tiborqaratilmoqda. O‘zbekistonRespublikasiPrezidentiSH.M.Mirziyoevningtashabbusibilan, Prezidentning 2017 yil 30 sentyabrdagi “Maktabgachata’limtiziminiboshqarishnitubdantakomillashtirishbo‘yichachora-tadbirlarhaqida”gi5198-Farmoniko‘ra,O‘zbekistonRespublikasiMaktabgachata’limvazirligitashkiletildi. SHuboisengyaxshixalqarotajribalarasosidatizimdagidasturiyvao‘quv-metodikta’minotnitakomillashtirishmaqsadidamaktabgachata’limtiziminitubdanislohqilishzaruratipaydobo‘ldi.
O‘zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasining 2018 yil 8 dekabrdagi“Boshlang‘ichta’limgabolalarnimajburiybiryilliktayyorlashgabosqichma-bosqicho‘tishbo‘yichachora-tadbirlarhaqida”gi999- sonliqaroriniijroetishdoirasidaO‘zbekistono‘zzimmasiga6-7 yoshlibolalarningmaktabgato‘lovsizmajburiybiryilliktayyorgarligibo‘yichamajburiyatnioldi. 6-7 yoshlibolalarnihartomonlamarivojlantirish, ulargata’lim-tarbiyaberishvamaktabgatayyorlashmaqsadida“Ilmyo‘li” dasturiniishlabchiqishhamdaunitasdiqlashzaruratipaydobo‘ldi.
O‘zbekistonRespublikasiMaktabgachata’limvazirliginingtashabbusibilan6-7 yoshlibolalarnihartomonlamarivojlantirish, ulargata’limtarbiyaberishvamaktabgatayyorlashmaqsadida “Ilmyo‘li” variativdasturiishlabchiqildi. Mazkurdasturmaktabgachata’limtashkilotlariuchunishlabchiqilgan“Ilkqadam” Davlato‘quvdasturi, O‘zbekistonRespublikasidailkvamaktabgachayoshdagibolalarningrivojlanishigaqo‘yiladiganDavlattalablari, “Kadrlartayyorlashbo‘yichaMilliydastur”, maktabgachata’limnirivojlantirishKonsepsiyasiasosidaishlabchiqildi.
“Ilmyo‘li” variativdasturibolaningto‘laqonlirivojlanishi, tarbiyalanishivao‘qishini, uningmaktabdata’limolishgasamaralitayyorlanishinita’minlashgaqaratilgan, bolalarnimaktabgatayyorlashbo‘yichaxalqarotajribalarninghisobgaolinib, ishlabchiqilganhujjatbo‘libsanaladi.
Mazkurdasturo‘zigaxosbo‘lib, ungako‘ra, o‘quv-tarbiyaviyfaoliyatkuniga 3 soatdavomidaamalgaoshiriladi, uningmajburiyqismi 80 foiznivavariativqismiesa 20 foiznitashkiletadi.
Dasturidoraviybo‘ysunishidanvamulkchilikshakllaridanqat’iynazarO‘zbekistonRespublikasihududidajoylashganbarchamaktabgachata’limtashkilotlaridaqo‘llanilishimumkin:

• 
  bolalarnimaktabgamajburiybiryilliktayyorlovguruhlarigaegabo‘lganumumiyhamdaixtisoslashtirilgantiplardagidavlatvanodavlatta’limtashkilotlarida;
  
• 
  maktabgachavaboshlang‘ichta’limtizimiuchunkadrlartayyorlashniamalgaoshiradigano‘rta-maxsusvaoliyta’limmuassasalarida;
  
• 
  maktabgachavaumumiyo‘rtata’limtizimiuchunpedagog-kadrlarniningmalakasinioshirishvaularniqaytatayyorlashjarayoniniamalgaoshiruvchimuassasalarda.
  

SHuningdek, harbirmaktabgachata’limtashkiloti, shujumladan, maktabgachata’limningmuqobilshakllarixududiy, milliy, ijtimoiy-iqtisodiyvaboshqashart-sharoitlardankelibchiqib, o‘zmuqobilshakllariniishlabchiqishimumkin.
Dasturasosigabolashaxsiningrivojlanishidagiasosiysohalar (jismoniyrivojlanishvasog‘lomturmushtarzinishakllantirish; ijtimoiy-hissiyrivojlanish; nutq, muloqot, o‘qishvayozishmalakalari; bilishjarayoniningrivojlanishi; ijodiyrivojlanish) bo‘yichaO‘zbekistonRespublikasidailkvamaktabgachayoshdagibolalarningrivojlanishigaqo‘yiladiganDavlattalablarikiritildi. Dastur (kurrikulum)ningo‘rgatuvchijarayonidagiintegratsiyalashganyondashuvbolarivojlanishiningyaxlitliginita’minlaydi.