1-илова ўзбекистон республикаси мактабгача таълим

6-7 ёшли боланинг мулоқоти

Бу ёшдаги мулоқот вазиятли-шахсий, яъни, берилган конкрет вақтдаги вазиятни эмас, балки “нима бўлди” ёки “нима бўлади” тарзидаги вазиятни акс эттирувчи сифатида бўлади. Мулоқотнинг асосий мазмуни кишилар дунёси, хулқ-атор қоидалари, табиий ҳодисалардан иборат бўлади. Катталар дунё табиатини очувчи ижтимоий меъёрлар, ижтимоий контактлар ва одамлар орасидаги қоидаларнинг ташувчиси бўлиб саналади. мулоқот жараёнидаги етакчи эҳтиёж – ўзаро тушуниш, ҳис-туйғуларни ҳис қилиш эҳтиёжидир. Бола катталар билан ўзининг ҳам ижобий, ҳам салбий ёрқин кечинмалари билан ўртоқлашади. Ота-оналар ҳамда педагогланинг асосий вазифаси боланинг эмоцияларини уларнинг бола ҳаёти учун аҳамиятлилигини камайтирмаган ҳолда қабул қилишдан иборатдир.
Тенгдошлари билан мулоқотда бола ёшининг қуйидагича намоён бўлиши ифодаланади:
мулоқот ташаббусини бошлаш; биринчи яқинлик;
бири-бирига, тан олинишга ва ҳурматга эҳтиёж;
мусобақалашув тарзидаги тақлид қилиш;
шерикка нисбатан юқори сезувчанлик (ранжиш, қаршилик, жанжал); гуруҳда болаларнинг тутган ўрни бўйича фарқланиши пайдо бўлади.
7 ёшларга келиб болада мактабгача бўлган ёш даври тугайди. Бу даврдаги асосий кўникмалар бўилб қуйидагилар саналади:
бола томонидан одам турмуш маданияти предметлари ва нарсалари дунёсининг ўзлаштирилиши;
бошқа кишилар билан позитив мулоқот қила олиш қобилияти;
“мактаб ўқувчиси ички ҳиссиёти”нинг шаклланиши, яъни, онгли равишда, у нима қилиш кераклиги ва катталар ундан нимани кутаётганликларини тўла тушуна олиш билан боланинг мактабга бориш истагининг пайдо бўлиши.
Мактабгача ёшда давомида болалар нарсалар дунёсини кишилик маданиятининг предметлари сифатида ўзлаштирадилар; бошқа кишилар билан позитив мулоқот қилишни ўрганадилар; уларда жинсий идентификацияланиш ривожланади, мактаб ўқувчиси позицияси шаклланади.
Мактабгача бўлган ёш охирига келиб бола эндиликда билишга доир ва шахсий ривожланишнинг юқори даражасига эга бўлиб, бу унга мактабда кейинчалик муваффақиятли ўқишга имкон беради.

2.