1-jumıs. Fizikalıq shamalardı o`lshew. O`lshew qa`teliklerin esaplaw. O`lshew

1-jumıs.

Fizikalıq shamalardı o`lshew. O`lshew qa`teliklerin esaplaw.

O`lshewdepo`lshenip atırg`an shamanı onın` birligi etip qabıl etilgen ma`nisi menen tenlestiriw protsessine aytıladı. Qa`legen fizikalık shamanı o`lshew na`tiyjesinde bul shama menen bir jınıslı balg`an ha`m birlik sıpatında qabıl etilgen shamalardan neshe ma`rte u`lken yamasa kishi ekenligin ko`rsetiwshi san tabıladı. Mısalı,laboratoriya xanasının` uzınlıg`ı 10 m delinse, onın` uzınlıg`ı 1 m den 10 ma`rte u`lken ekenligin tu`sinemiz.
Laboratoriya shınıg`ıwlarında qandayda bir fizikalıq shamanın` ma`nisin anıqlaw to`mendegi ta`rtipte alıp barıladı.

1. 
   İslenip atırg`an jumısqa baylanıslı a`sbaplar ornatıladı.
   
2. 
   A`sbaptın` ko`rsetkishleri tekseriledi ha`m olardın` durıs islewine erisiledi.
   
3. 
   O`lshewler na`tiyjesinen paydalanıp, ol yamasa bul kerekli formula ja`rdeminde izlenip atırg`an fizikalık shamanın` ma`nisi anıqlanadı.
   
4. 
   o`lshewlerdegi qa`telikler esaplanadı.
   

O`lshew a`sbaplarının` ju`da` ken` rawajlandırılıwı, ta`jiriybe alıp barıwshı sezgi ag`zalarının` qa`telikke jol qoyıwı, o`lshew usılındag`ı kemshilikler yamasa basqa ha`r qıylı sebeplerge ko`re ha`r qanday o`lshewde fizikalık shamanın` shamalang`an ma`nisleri anıqlanadı.

Qa`legen shamanın` haqıyqıy ma`nisi ha`m o`lshewden alıng`an shamalang`an ma`nisi arasındag`ı parq (ayırma) o`lshew qa`teligi dep ju`ritiledi. Bunnan ha`r qanday o`lshewdi belgilengen anıqlıqta g`ana orınlaw mu`mkin degen sheshimge kelemiz. Mısalı. Tsilindrlik formadag`ı denenin` diametrin shtangenntserkul menen 0,1 mm anıqlıqta o`lshense, usı tsilindrdin` haqıyqıy diametri, onın` o`lshep tabılg`an diametrinen 0,1 mm den artıq parq etpeydi. Demek, ha`r qanday o`lshew protsessinde qa`telikke jol qoyıladı, basqasha aytqanda qa`legen shamanı uluwma qatesiz o`lshew mu`mkin emes.

Adette o`lshewler talap da`rejesindegi anıqlıqta bolıw kerek. Mısalı, terim mashinaları tergen paxtanı ma`mleket qabıllaw punktlerine tapsırg`anda, onı milligramm anıqlıqta tapsırıwdın` za`ru`rligi joq, haywan su`yeklerindegi radioaktiv strontsiy mug`darın milligramm anıqlıqta tabıya ju`da` qopal o`lshew dep qaraladı.

O`lshew anıqlıg`ı, aldın, o`lshew a`sbabının` anıqlıg`ına baylanıslı. Laboratoriya shınıg`ıwlarında qa`legen fizikalıq shamanı o`lshewde isletiletug`ın a`sbaptıkinen u`lken anıqlıqta o`lshew mu`mkin emes. A`sbap anıqlıg`ı onın` shkalasının` en` kishi bo`limi ma`nisi menen belgilenedi.

Ayrıqsha o`lshewde a`sbap qa`teligi, usı a`sbap shkalasındag`ı en` kishi bo`limi ma`nisinin` bo`limine ten`. Mısalı, ampermetr shkalasının` en` kishi bo`limi ma`nisi 0,1 A bolsa,onın` qateligi ge ten` boladı. Eger psixrometryalıq termometr shkalasının` en` kishi bo`liminin` ma`nisi 0,2⁰ S qa ten` bolsa, usı termometr qa`teligi qa ten` boladı. Eger reyterli analitikalıq ta`rezide en` kishi tas massası 10 mg bolsa, ta`rezinin` qa`teligi mg g`a ten` boladı.

Asbaptın` qa`teligin anıqlawdag`ı «+» ha`m «-» belgiler, a`sbap qa`teligi o`lshenip atırg`an shamanın` haqıyqıy ma`nisin asırıw yamasa kemeyttiriw mu`mkin ekenligin bildiredi. Qa`legen fizikalıq shamanı o`lshewde aqırg`ı na`tiyje anıqlıg`ın asırıw ushın usı shamanı o`zgermes sharayıtta bir ma`rte emes, ba`lkim bir neshe ma`rte o`lshew kerek.