1-kazus Buxoroshahridagi “gsm” firmasimikroto’lqinlipechishlabchiqarishuchun Rostov shahridagi “motop” firmasidan 1000 dona 2kvt quvvatlielektrdvigatellifakturaqiymatibo’yichaharbirini 30$ dan import qildi

1-kazus
1.01.01.2023 sanasikuniO’zbekistonRespublikasidafaoliyatolibboruvchi “NIL GRANT”MChJbuyurtmasiasosida BELARUSSIA davlatining “DEAL GROP” MChJtomonidanbojxonaqiymati 50 000 AQSH dollarigatengbo’lgan MAISHIY TEXNIKA tovarlariRespublikabojxonahududigaCIP Tashkent yetkazibberishshartiasosidaolibkelingan. BelorusdanO’zbekistongachabitimnarxidaBojxonaqiymatiga 4 000 AQSH dollar eskizloyihasiqiymatikiritilgan,VakolatlishaxstomonidanBelorusdavlatidanshukorxondaishlabchiqarilganxuddishundaytovar10008/15.03.23/007507sonli1-usul bojxonaqiymatidarasmiylashtirilganByuDgailovaqilinganholda 2-usulda BYuDtaqdimetdi.Ushbuholatdarasmiylashtiruvinspektorisifatidaqandayyo’ltutasiz?
Javob: VM – 160 sonliqarori 29-bandi.


2-kazus
2.23.01.2023 da XitoyXalqRespublikasi “ASIAN” korxonadanO’zbekistonRespublikasigabojxonaqiymati 22 000 AQSH dollarigatengbo’lganHaisens smart 52dyumlitelevizorlariolibkelindi .01.01.2023 da bojxonahududigakiribkelganxuddishunday “Boos” korxonadantovar 28.07.2023 sanasikunirasmiylashtirilganbojxonaqiymati 1-usuldagi BYuDgailovaqilinganholdabojxonaqiymati 3-usul etibbelgilandiUshbuholatdarasmiylashtiruvinspektoriqandayyo’ltutadi?
Javob: Bojxonakodeksining 309 va 310-moddalari, VazirlarMahkamasining 160-sonli qarori.
3.Bojxona qiymati 4-usul bo‘yichaaniqlangandadeklaratsiyalovchishaxstomonidanhechqandayhujjatlartaqdimetilmagandabojxonaxodiminingharakatlariqanday?
ASOS: VMQ 160-son 3-ilova 3-qism “Bojxonaorganio‘ziningaxborottizimlarigaintegratsiyaqilingansoliqorganlariaxborottizimlaridamavjudbo‘lganelektronhisobvaraq-fakturadagiaynanbirxilyokio‘xshashtovarlarningnarxlarito‘g‘risidagiaxborotnideklaratsiyalovchishaxsgataqdimetadi.”

Kazus
O`rindiqlar (Sideniyalar) Belarussiyaning Minsk va Gomel ishlab chiqaruvchilardan import qilinmoqda. Har bir ishlab chiqaruvchi o‘z savdo belgisidan foydalanishiga qaramasdan. O`rindiqlar (Sideniyalar) bir xil standartlarga, sifatga va bir xil qadrga ega hamda import qiluvchi mamlakatning avtomobil sanoatida foydalaniladi. Ushbu Sideniyalar aynan bir xil tovarlar sifatida ko‘rib chiqilishi mumkinmi ?
ASOS: VMQ 160-son 5-bob 42-band “a) ushburezinashinalarturlisavdobelgilarigaegabo‘lganligisababliularniaynanbirxiltovarlarsifatidako‘ribchiqilishimumkinemas;”
Kazus
Bojxona organi xodimi tomonidan “MED” postida rasmiylashtirilgan jami bojxona qiymati 70250 AQSH dollari bo’lgan 30004/30.08.2023/0038881-sonli BYuD yuzasidan bojxona to‘lovlarini to‘lash bo‘yicha imtiyozlar noto‘g‘ri qo‘llanilganligi holati aniqlandi va holat yuzasidan bojxona to’lovlarini hisoblash maqsadida bojxona qiymati qayta o’rganilib aslida ushbu qiymat 66100 AQSH dollari ekanligi aniqlanib bojxona to’lovlari undirilishi belgilandi. Bojxona organi mansabdor shaxsining harakatlariga baho bering.
ASOS: VMQ 160-son 14-bob 109-band “Bojxona to‘lovlarini to‘lash bo‘yicha imtiyozlar noto‘g‘ri qo‘llanilgan yoki maqsadsiz foydalanilgan deb topilgan taqdirda, bojxona rasmiylashtiruvi vaqtida aniqlangan bojxona qiymati asosida bojxona to‘lovlarini to‘lash majburiyati tiklanadi va bojxona qiymati qayta ko‘rib chiqilmaydi”

Kazus
Sirg’ali TIF bojxona postida rasmiylashtirilgan 26010/11.11.2022/0049373 sonli BYuDda xavfni boshqarish tizimi tomonidan yuqori ko’rsatkichga ega xavf darajasi aniqlangan bo’lib, inspektor past narxlarda bojxona qiymatini aniqlashning 1-usuli asosida bojxona rasmiylashtiruvidan o’tkazgan. Ushbu holatda inspektorning harakatlari to’g’rimi va qanday qo’shimcha hujjatlar talab qilinishi kerak.
Javob: AVdan ro’yxatdan o’tgan 2868-sonli yo’riqnomaning 3-ilovasi v bandida “bojxona organlari qo’llaydigan xavfni boshqarish tizimi tomonidan o’rta yoki yuqori ko’rsatkichga ega xavf darajasi aniqlangan hollarda, agar ma’lum qilingan bojxona qiymati oxirgi 90 kalendar kun ichida olibkirilib , 1-usulda qabul qilingan tovarning bojxona qiymatidan past bo’lsa, jo’natuvchi mamlakat bojxona deklaratsiyasini talab qilinishi belgilangan.

Kazus
Germaniyadan O’zbekiston Respublikasidagi yuridik shaxs uchun turli nomdagi qiymati 100000 $ ga teng texnologik asbob uskunalar olib kelingan. Mazkur tovarlarni 10.01.2023 –yilda Import bojxona rejimiga rasmiylashtirish uchun deklarant tomonidan TIF bojxona postiga bojxona qiymati 1-usul bilan aniqlangan electron BYuD taqdim etilgan.Ushbu tovarga nisbatan bojxona to’lovlaridan imtiyoz qo’llanilib, bojxona xodimi tomonidan rasmiylashtirilgan. Ushbu holatda 1-usuldan foydalanish to’g’rimi?
Javob: VMQ-160 14-bobiga asosan 1-usul qo’llaniladi. Bunday tovarlarning bojxona qiymati bojxona yuk deklaratsiyasida ma’lum qilinadi. Bojxona to‘lovlarini to‘lash bo‘yicha imtiyozlar noto‘g‘ri qo‘llanilgan yoki maqsadsiz foydalanilgan deb topilgan taqdirda, bojxona rasmiylashtiruvi vaqtida aniqlangan bojxona qiymati asosida bojxona to‘lovlarini to‘lash majburiyati tiklanadi va bojxona qiymati qayta ko‘rib chiqilmaydi.
Kazus
05.09.2023 kuni Xitoyning “PatenteTalgo” korxonasidan O’zbekiston Respublikasining “Allbest service” korxonasiga CIP Tashkent shartida 90 dona umumiy og’irligi 9000kg va faktura qiymati 560000$ ga teng temiryo’l transportining ehtiyot qismlari keltirilib, IM-40 bojxona rejimiga rasmiylashtirish uchun elektron BYuD va hujjatlar taqdim etilgan. Ushbu tovarning bojxona qiymatini aniqlashda 3-usuldan foydalanilgan va 17002/01.06.2023/0017740 sonli BYuD asosqilingan. TovarlarasosqilibolinganBYuDdagitovarlarbarchaparametrlarbo’yichato’grikelsa, 3-usulning qo’llanilishito’g’rimi? Qaysiusulniqo’llashmaqsadgamuvofiq?
Javob:Barchaparametrlarto’g’rikelgantaqdirda ham 90 kalendar kun ichidaolibo’tilmayabti. UshbuBYuDasosqilibolinmaydi. 6.3-usul qo’llanilishimumkin.
5. Xitoyning “PatenteTalgo” korxonasidanO’zbekistonRespublikasining “Allbest service” korxonasigakafeltovarlariolibkelingan. Ushbutovarlarningbojxonaqiymatinianiqlashusullariniketma-ketlikdaqo‘llashnatijasidadeklarantyokibojxonabrokeritomonidananiqlashmumkinemas deb topilib, 6-usul qo’llanilgan. Bundabojxonaorganlaridamavjudaxborotningeng past narxlaridanfoydalanilgan. Bundabojxonaorganixodiminingharakatlarito’g’rimi?
Javob: Noto’g’riChunki VMQ-160 sonliqarorning 68-bandiga asosanTovarningbojxonaqiymatini 6-usulda aniqlashuchunasossifatidaeng past bojxonaqiymatlaridan
foydalanishgayo‘lqo‘yilmaydi.

KAZUS
Qozog`istonRespublikasi ‘’ALTIN DAN” qishloqxo`jalikmahsulotlariniyetishtiruvchitashkilot 12.06.2023- yildao`zagentibo`lganO`zbekistonyuridikshaxsibo`lgan “NURLI FAYZ” korxonasigabirturdagiqishloqxo`jalikmahsulotlarinieksportqildi.BundaushbukorxonabelgilangantartibdabojxonaorganlarigaImport BYuDtaqdimetdivabojxonaqiymatini 1-usul asosdabelgiladi. Lekinushbuholatda agent polizmahsulotlarinisotibolmaydi, ya’niuningegasigaaylanmaydivapolizmahsulotlarinisotishdanko‘rilganfoydaniyetkazibberuvchioladi (agentgauningsotishgadoirxarajatlarivaishhaqito‘lanishihisobgaolinganholda).
Savol: Ushbuholatda Import BYuD da bojxonaqiymati 1-usul asosidabelgilashito`g`ri b o`lganmi. Agar noto`g`ribo`lsaqaysiusuldabojxonaqiymatinianiqlashkerak?
Javob: VMQ-160 16-band. 1-usul qiymatasosigaegabo‘lmagantashqisavdobitimlariganisbatanqo‘llanilmaydi.

Bojxonaorganixodimi Import BYuDnirasmiylashtirishjarayonidatovarlarniyetkazibberishsharti DDP “Toshkent sh.” ,kontraktqiymati 78 ming AQSH dollariekanliginiko`rdi . LekinushbuByuD da aynanbojxonaqiymati 100 ming AQSH dollari deb ko`rsatilgan. Yetkazibberishshartlaribo`yicha “DDP” yetkazibberishshartichegaragachavachegaradankeyingibarchaxarajatlarnio`zichigaolsaBojxonaqiymatinianiqlashuchunchegiriladiganxarajatlarniayiribtashlanishikerakedi. LekinyuqoridaqaydetilganidekBYuDdabojxonaqiymatikontraktqiymatidanyuqoriko`rsatilgan.

Savol: Ushbuholatdabojxonaqiymatiningkontraktqiymatidanyuqoribelgilanganiningsababinmadabo`lishimumkin?
Javob: Bojxonaqiymatinianiqlashning 6-usuli rezervusulidanfoydalanilgan.

1. 
   Savol:XitoyRespublikasidantsdbirkortibbiyotmaskalariniolibkelayapti. Sotuvchikantrakdaxayriyamaqsadida debshartnomatuzibberayapti. Xaridoresabutovarlarningdeklaratsiyasidaqiymatni 1-usulda tashlayapti. Tovargategishlibarchahujjatlarvamalumotlar BYD bilanberilayapti. 1-usul bilanberilayotgantovarnarxikilogramiga 2.5$ ,bojxonaorganlariningbazasidagimalumotlardaesanarxlar 3$dan 4.5$ gacha .
   

Ushbuvaziyatdagibojxonaorganiningxarakatiqandaybo’ladi?

Javob:Bundayvaziyatdaavvalo VM-160 son qarorining 14 bandigaasossanishko’rishkerak, ya’ni

1. 
   sotiboluvchiningbaholanayotgantovardanfoydalanishgayokiunitasarrufetishgabo‘lganhuquqlariganisbatancheklovlarmavjudbo‘lsa1-usul qo’llanlmaydi
   

2. 
   Savol:Germaniyadan 2018 yildavaqtinchaolibkirishbojxonarejimiga import bojlarivaqo’shilganqiymatsoligidanozodqilinganxoldaolibkirilganqurilishkiraniningbojxonaqiymati 50 000 $ nitashkiletgan. 5 yilo’tganligisababliushbutexnikaningtabiytarzdaeskirishgan . Shu sabablibojxonaqiymatinima’lumqilishdatexnikaningtaiytarzdaeskirganligiyuzasidandalolatnomaxamda u asosidaeskirishyuzasidanbaxolashxisobotitaqdimqilingaan. Baxolashhisobotiasosidatexnikaningbugungikundagiqiymati 15 000$ nitashkiletishko’rsatilgan.korxonaesatexnikanisotishmaqsadida 18 000$ gatengyangihisobvaraq-faktura taqdimqilgan.
   

Xodimningjarayondagixarakatiqanday?
Javob :Ushbuxolatdabojxonaqiymatinianiqlashning 1-usul asosidagi 6-usulto’g’ri qo’llanilganligitekshiriladi. tekshirishnatijasi 2 xilbo’ladi .

1. 
   Xuddishuaxvoldagitexnikalarbilansolishtiriladi, keyinchalikbojxonaqiymatito’g’ri deb topilsabojxonaqiymatiqabulqilinadivabojxonaqiymatinazoratiyakunlanadi.
   
2. 
   Xuddishuaxvoldagitexnikalarbilansolishtiriladi, keyinchalikbojxonaqiymatito’g’ri deb topilmasabojxonaqiymati malum darajadaoshiriladiva 2-usul asosidagi 6-usul asosidaaniqlanadi qilinadishundanso’ngbojxonaqiymatinazoratiyakunlanadi.
   

3. 
   Savol:Rossiyadanmaishiytexnikalar import qilinayapti. Tadbirkor BYD vaqo’shimchahujjatlarnibojxonaorganigataqdimqildi. Ammo kelibchiqqishmamlakatinitasdiqlovchihujjatvakantrakmavjudemas. BQD ni 2-usul bilantashladi.AsosqilobolinganBYDoldin 2-usul bilanrasmiylashtirilganva 90kalendarkundaoshgan .
   

Ushbuxolatdaxodimningxarakatiqanday?

Javob : 2-usulga 2-usulni asosqilibolibbo’lmaydivakelibchiqishmamlakatiaynanbirxilbo’lishkerak , yanabirtalabi 2-usulni qi’llashuchunasosqilibolingan BYD oldin 1-usul bilanrasmiylashtirilganbo’lishivaoxirgi 90 kalendarkundaolibkirilganbo’lishikerak .
HuquqiyasosBojxonakodeksi, VM 160-son qaroriva DBQ ning 272-sonli buyrug’i.

4. 
   Savol :Xitoydan JETOUR X90 avtomashinasi import qilinayapti. Tadbirkorhammahujjatlarnitaqdimqilayapt (kantrak, invoyis )kelibchiqishsertifikatini ham. Tovarningnarxi 22 000$ nitashkilqilayaptibojxonaqiymatiesabarchaqarajatlarbilan 28000$ deb deklaratsiyani 1-usulda tashlayapti, lekinbojxonaorganlariningbazasidabumadelningengarzonnarxidastlabki 90 kunlikda 31 000$ dan rasmiylashtirilgan . tadbirkortomonidaeksportniy BYD ni ham Xitoydanolibbojxonaorganigataqdimqilinayapti.
   

Ushbuvaziyatdanimaqiladi ?

Javob :hammahujjatvamalumotlartekshirilibto’g’riligitasdiqlansabu BYD rasmiylashtiriladi.
HuquqiyasosBojxonakodeksi, VM 160-son qaroriva DBQ ning 272-sonli buyrug’i.

5. 
   Savol:Malayziyadan mandarin mevalar import bo’layapti. Tadbirkorhammahujjatlarbilanbirga6.3-usul bilandeklaratsiyatashladi. Asosqilibolingandeklaratsiya 6.2-usulda o’tgan. 90 kunlikmuddatdano’tibketganvatovarning 1kg narxini 5.6$ bo’ganligiuchunyangitavvarni ham shundayko’rsatayapti. Lekinoxirgi 90 kunlikmuddatdabutovardaan 1-usulda 7$ dan rasmiylashtirilgan.
   

Ushbuvaziyatdanimaqiladi ?
KAZUS 1

Bojxonakodeksining 309 va 310-moddalari, VazirlarMahkamasining

160-sonli qarorigaasosanbojxonaqiymati 2 va 3-usullarda
rasmiylashtirishdaasosqilibolingantovarbaholanayotgantovarolib
kirilgunigaqadartoʻqsonkalendar kun ichidaolibkirilganboʻlishi
lozimligibelgilangan.
Biroq, Andijonviloyatibojxonaboshqarmasidarasmiylashtirilgan
03004/26.11.22/0016338-tartib raqamliBYDdagi “Инсектицид” tovariga
muqaddamrasmiylashtirilgan 30017/05.09.22/0005398 raqamli BYD
asosqilibolingan. 03004/26.11.22/016338 raqamliBYDdabojxonachegarasiorqaliolibkirilgansana “25.11.2022” koʻrsatilganboʻlsa, 30017/05.09.22/005398 raqamliBYDda “25.08.2022” koʻrsatilgan.