1. Kompyuter tarmoqlarining hududiy taqsimlanishi

Fanni o’qitishdan maqsad – kompyuter tarmoqlari qanday tuzilganliklari, qanday ishlashi va ishlatilishi, xamda kompyuter tarmoqlarida ishlash jarayonida yuz beradigan nosozliklarni bartaraf etish bo’yicha ko’nikmalarni shakllantirishdir.
Fanning vazifasi - zamonaviy kompyuter tarmoqlarining funksional va strukturaviy tuzilishlari, kompyuter tarmoqlarining qurilish asoslari, zamonaviy tarmoq texnologiyalari va ularning ko’rsatgichlari haqidagi bilimlarni berishdan iborat.
80.«Kompyuter tarmoqlari» fanining pridmet va vazifalari?
Fanni o’qitishdan maqsad – kompyuter tarmoqlari qanday tuzilganliklari, qanday ishlashi va ishlatilishi, xamda kompyuter tarmoqlarida ishlash jarayonida yuz beradigan nosozliklarni bartaraf etish bo’yicha ko’nikmalarni shakllantirishdir.
Fanning vazifasi - zamonaviy kompyuter tarmoqlarining funksional va strukturaviy tuzilishlari, kompyuter tarmoqlarining qurilish asoslari, zamonaviy tarmoq texnologiyalari va ularning ko’rsatgichlari haqidagi bilimlarni berishdan iborat.

81.Tarmoq va topologiya tushunchasi?

Tarmoq - bu ikki yoki undan ortiq qurilmalarni bog'lanishidan hosil bo'ladigan aloqadir. Bunga misol qilib ixtiyoriy narsa olish mumkin. Masalan bir kompyuterdan boshqasiga ma'lumot uzatish yoki bir necha kishilik yoki jamoaviy o'yinlarni o'ynash imkoniyati mavjud. 2ta insonni telefon orqali suhbat qurishida ham asosi sifatida tarmoq yotadi. Qisqacha aytadigan bo'lsak, har qanday qurilmani boshqa qurilmalar bilan aloqa qilishida tarmoq tushunchasi yotadi.
Tarmoqda kompyuterlarning ulanish va joylashish tartibi tarmoq topologiyasi deb ataladi. Topologiyani ishchi stansiyalar, serverlar va boshqa tarmoq qurilmalari tasvirlangan tarmoq haritasi bilan o’xshatish mumkin. Topologiya tanlovi tarmoqning umumiy imkoniyatlari, qo’llaniluvchi tarmoq qurilmalari, protokolllar, shuningdek kelgusida tarmoqni kengaytirish imkoniga ta’sir o’tkazadi.
82.Mul'tipleksorlash va Demul'tipleksorlashni tushuntirib bering?
Multipleksor turli manbalardan olingan raqamli oqimlarni yagona transport oqimiga birlashtirish uchun ishlatiladi- siqish koderlari, boshqa multipleksorlarning chiqishi, qabul qiluvchilarning - dekoderlarning chiqishi va boshqalar. Kiruvchi signallar har xil vaqt bazasiga ega bo'lishi mumkin (ya'ni ular bir oz boshqacha soat chastotalarida shakllanishi mumkin) va multipleksorning vazifasi har bir komponentning sinxronlash ma'lumotlarini saqlab turishda asenkron oqim hosil qilishdir.
Demultiplexer - bu bitta D ma'lumotli kirish signalini n ta axborot chiqishidan biriga almashtirish (almashtirish) uchun mo'ljallangan kompyuterning funktsional birligi. Mashina vaqtining har bir tsiklida kirish signalining qiymati beriladigan chiqish soni A0, A1 ..., Am-1 manzil kodlari bilan belgilanadi. Manzil kirishlari m va axborot chiqishlari n2m nisbati bilan bog'langan. Shahar dekoderidan demultiplexer sifatida foydalanish mumkin
Multiplexers va demultiplexers kombinatsion qurilmalar sinfiga mansub bo'lib, ular ko'rsatilgan manzillarda aloqa liniyalaridagi ma'lumotlar oqimini almashtirish uchun mo'ljallangan. Ma'lumotlarning aksariyati raqamli tizimlar to'g'ridan -to'g'ri bosilgan elektron platalarning simlari va o'tkazgichlari orqali uzatiladi. Ko'pincha ma'lumot manbasidan ikkilik signallarni (yoki analog-raqamli tizimlarda analogni) iste'molchilarga o'tkazish zarurati tug'iladi. Ba'zi hollarda ma'lumotlarni telefon liniyalari, koaksiyal va optik kabellar orqali uzoq masofalarga uzatish kerak bo'ladi. Agar barcha ma'lumotlar bir vaqtning o'zida parallel aloqa liniyalari orqali uzatilsa, bunday kabellarning umumiy uzunligi juda uzun va ular juda qimmatga tushar edi. Buning o'rniga, ma'lumotlar bitta sim orqali ketma -ket shaklda uzatiladi va bu bitta havolani qabul qilish uchida parallel ma'lumotlarga guruhlanadi. Ma'lumot manbalaridan birini berilgan raqam (manzil) bilan aloqa liniyasiga ulash uchun ishlatiladigan qurilmalarga multipleksor deyiladi. Aloqa liniyasini ko'rsatilgan manzilga ega bo'lgan axborot qabul qiluvchilardan biriga ulash uchun ishlatiladigan qurilmalarga demultipleksatorlar deyiladi. Birining parallel ma'lumotlari raqamli qurilmalar multipleksor yordamida ularni ketma -ket axborot signallariga aylantirish mumkin, ular bitta sim orqali uzatiladi. Demultiplexer chiqishlarida bu ketma-ket kirishlar parallel ma'lumotlarga qayta guruhlanishi mumkin.
83.Kommutasiya (switching) tushuntirib bering?
Kommutasiya (switching)-marshrutizasiya sxemasiga muvofiq tarmoqda axborot oqimlarini taqsimlashda tugunda birlashadigan liniyalar o‘rtasida aloqa o‘rnatish jarayoni. Kommutasiya operativ (aloqa seansi mobaynida) va uzoq muddatli (krossli), ya'ni tugunda birlashadigan liniyalarni krosslash yo‘li bilan amalga oshiriladigan bo‘ladi.

84.Nuqta-nuqta, Daraxtsimon topologiya tushuntirib bering?