1. Kompyuter tarmoqlarining hududiy taqsimlanishi

Optik tolali usul ikkita usulda joylashtirilishi mumkin: Faol usul va passiv usul. Hozirgi FTTH massasini joylashtirish passiv usulga asoslangan.
Passiv usul - bu usulda ishlatiladigan ikkita odatiy texnologiyalar Ethernet Passiv Optik Tarmoq (EPON) va Gigabit-ga ega passiv optik tarmoqlar (GPON).
FTTH barcha mavjud xizmatlarni qo'llab-quvvatlaydi.
56. FTTO texnologiyasini tushuntiring?
FTTO (Fiber To The Office) – ofisgacha optik kabel yotqizish
Kengilligi, xajmi va o‘lchamlarining kichikligi. Optik kabellar mis kabellar bilan solishtirilganda ancha yengil va xajmi kichik. Masalan, 900 juftli 7,5 sm diametrli mis telefon kabeli 0,1sm diametrli bitta optik tola bilan almashtirilishi mumkin. Agar optik tola bir necha himoya qobiqlaridan iborat va bron po’lat lenta bilan qoplangan bo’lsa, bunday tola diametri 1,5 sm ga teng bo’ladi, bu esa ko’rilayotgan mis kabel diametridan bir necha marta kichik.
Optik tolaning bu afzalligi optik kabelli liniya traktlarini qurishda ancha yengilliklar yaratadi. Engilligi va o’lchamining kichikligi tufayli optik tolaning samolyot, vertolyot va boshqa transport vositalarida ishlatilishi tolali optik aloqaning juda muhim yutug’idir.
Mis va qo’rg’oshinning dunyoviy zahiralari 12 chegaralangan xozirgi vaqtda noyob bo’lmagan maxsulotga o’tish kabelli aloqa texnikasining kelgusi rivojlanishi uchun muhim omil hisoblanadi. Natijada optik kabellarning narxi mis kabellarga nisbatan arzonlashadi.
Tolali optik kabellar signallarni uzoq masofalarga retranslyasiyasiz uzatish imkonini beradi. Uzoq masofali TOA liniyalarida optik kabellarning qo‗llanilishi retranslyatorlar sonini qisqarishiga olib keladi. Buning natijasida ham sarf harajatlar kamayadi.

57 FTTB texnologiyasini tushuntiring?

FTTB texnologiyasi tarmoqni joylashtirish uchun mos keladi ko'p qavatli uylar va biznes markazlari. Rossiya aloqa operatorlari FTTB tarmoqlarini shu paytgacha faqat yirik shaharlarda tarqatmoqdalar, ammo kelajakda ushbu texnologiyani hamma joyda ishlatish rejalashtirilgan
58GPON texnologiyasining turlari?
GPON texnologiyasiga asoslangan qurilmaning asosiy tuzilishi mavjud PONnikiga o'xshashdir. Bundan tashqari, bu markaziy ofisning OLT (optik liniya terminali), foydalanuvchi uchining ONT / ONU (optik tarmoq terminali yoki optik tarmoq birligi) va dastlabki ikkita qurilma bitta rejim bilan ulangan. Optik tolali (SM tolali) va passiv ajratuvchi (Splitter) ODN (Optik tarqatish tarmog'i) va tarmoqni boshqarish tizimidan iborat.
59 xPON texnologiyasining turlari?
.xPON arxitеkturasi nuqta-ko’p nuqta mantiqiy topologiyasi P2MP asosidagi quriladi. PON - Passive Optical Network tarmog’i asosan yuldusimon, shina va daraxitsimon topologiyalar asosida qurishga mo’jallangan.
XPON - bu optik tolalar to'plami bo'lib, ular orqali provayder Internet signalini kvartiraga va uyga uzatadi. Optik tolali oldingi kabelga nisbatan bir qator afzalliklarga ega bo'lib, u ulanishda ko'pincha ishlatiladi. Misol uchun, optiklar qat'iydir. Bu shuni anglatadiki, aloqa sifati yuqori, liniyada maishiy texnika shovqinlari kamroq.
60Konvergent tarmoqlari.
Axborotning har xil turlari mavjud. Nutq uzatish, video, ma’lumotlar uzatish va hokazo. Bu axborotlarni uzatish uchun har xil tarmoq turlari mavjud:
- Umumfoydalanishdagi telekommunikatsiya tarmog’i;
- Ma’lumotlar uzatish tarmog’i;
- Televideniya tarmog’i;
- Mobil aloqa tarmog’i va hokazo.
61 Tarmoqlarda axborotlarni himoyalash usullari.
Tarmoq xavfsizligi tarmoq infratuzilmasi va uning tarkibida ishlovchi siyosatlarga nisbatan qo‘yiladigan talablar to‘plamidir. Mazkur siyosatlarga amal qilish tarmoq resurslarini ruxsatsiz kirishdan muhofaza etishni ta’minlaydi.
62. VLAN tarmog’ini tushuntirib bering?
Tarmoqni samaradorligini oshirish va xavfsizligini ta’minlashda lokal tarmoqlarda VLAN lar tashkil etiladi. VLAN tarmog’i lokal tarmoqda qurilmalarni guruhlaydi. VLAN tarmog’i doirasidagi qurilmalar guruhi xuddi qurilmalar bitta o’tkazgich yordamida ulangandek bo’ladi. VLAN tarmog’i fizik emas, mantiqiy bog’lanishga asoslangan.
63 Hub va Switch qurilmalarini tushuntiring?
Hub – bu bir kirish va bir qancha chiqishga ega bo‘lgan tarmoq qurilmasidir. Signal uzatish tezligi 10/100/1000 Mbit/s bo‘ladi. Agar tarmoqni OSI modeli bo‘yicha yetti pag‘onaga bo‘ladigan bo‘lsak, xab birinchi pag‘onaga to‘g‘ri keladi. Switch – bir qancha segmentni birlashtiruvchi tarmoq kommutatoridir. Kommutator OSI modelining 2 – pag‘onasiga mos keladi. Tarmoq administratori tili bilan Switch – bu kommutator, Bridge(most) deb ham ataladi. Signal uzatish tezligi 10/100/1000 Mbit/s bo‘ladi.
64 Kompyuter tarmoqlarida qo’llaniladigan topologiya turlari.
.Tarmoqda kompyuterlarning ulanish va joylashish tartibi tarmoq topologiyasi deb ataladi. bazaviy tarmoq topologiyalari umumiy shina;
yulduz;
halqa;
yacheykali;
aralash.
64.Kompyuter tarmoqlarida qo’llaniladigan topologiya turlari.
. Tarmoqning uchta asosiy topologiyalari mavjud:
• shina (bus), bunda hamma kompyuterlar bir aloqa liniyasiga parallel ulanadi va har bir kompyuterdan axborot bir vaqtda hamma qolgan kompyuterlarga uzatiladi 
• yulduz (star), bunda bitta markaziy kompyuterga chetda qolgan kompyuterlar ulanadi, shu bilan birga har biri o‘zining alohida aloqa liniyalaridan foydalanadi
• halqa (ring), bunda har bir kompyuter axborotni har doim faqat bitta zanjirda kelayotgan kompyuterga uzatadi, axborotni esa faqat zanjirdagi oldinda kelayotgan kompyuterdan oladi va bu zanjir “halqa” bo‘lib birlashgan

65.Mesh topologiyasi haqida yozing?

. Mesh topologiyasi mesh topologiyasidan ba'zi bog'lanishlarni olib tashlash orqali olinadi. Mesh topologiyasi ulanishga imkon beradi katta raqam kompyuterlar va odatda katta tarmoqlar uchun odatiy hisoblanadi. Mesh tarmog'i juda keraksiz va ishonchli, chunki tarmoqdagi har bir kompyuter bir-birining alohida kabellariga ulangan. Yuboruvchi kompyuterdan qabul qiluvchi kompyuterga signal turli marshrutlar bo'ylab o'tishi mumkin, shuning uchun kabel uzilishi tarmoq ishiga ta'sir qilmaydi. Asosiy kamchilik - bu kabelni yotqizishning yuqori xarajati, bu yuqori ishonchlilik va texnik xizmat ko'rsatishning qulayligi bilan qoplanadi. Mesh topologiyasi katta tarmoqlarni yaratish uchun boshqa topologiyalar bilan birgalikda qo'llaniladi
66.Yulduz topologiyasi haqida yozing?
• yulduz (star), bunda bitta markaziy kompyuterga chetda qolgan kompyuterlar ulanadi, shu bilan birga har biri o‘zining alohida aloqa liniyalaridan foydalanadi
67.Shina topologiyasi haqida yozing?
shina (bus), bunda hamma kompyuterlar bir aloqa liniyasiga parallel ulanadi va har bir kompyuterdan axborot bir vaqtda hamma qolgan kompyuterlarga uzatiladi 
68.Halqa topologiyasi haqida yozing?
halqa (ring), bunda har bir kompyuter axborotni har doim faqat bitta zanjirda kelayotgan kompyuterga uzatadi, axborotni esa faqat zanjirdagi oldinda kelayotgan kompyuterdan oladi va bu zanjir “halqa” bo‘lib birlashgan 

69.Nuqta-nuqta topologiyasi haqida yozing?

Nuqta – nuqta” topologiyasi
Ikkita A va V tugunlarni bog’lovchi tarmoq segmenti yoki “nuqta-nuqta” topologiyasi, SDHning bazaviy topologiyalari ichida eng soddasidir. Bu topologiya terminal multipleksorlar (TM) yordamida optik agregatlarning chiqish va kirish liniyalari va kanallarini zaxirasiz va zaxira asosida qurish imkonini beradi. Agar elektrik yoki optik agregatlarning chiqish yoki kirish kanalari ishdan chiqsa, yuz foizli 1+1 turidagi zaxirani qo’llagan holda bir necha millisekund ichida avtomatik tarzda zaxira kanaliga ulanishi mumkin.
B u topologiya sodda bo’lishidan qat’iy nazar, yuqori tezlikka ega bo’lgan magistral liniyalarda keng miqyosda qo’llaniladi (masalan, raqamli telefon trafikalariga xizmat ko’rsatadigan okeanlararo magistral liniyalarida qo’llanilishi mumkin). Shuningdek bu topologiya yuqori ierarxiyadagi yangi SDH tezliklariga o’tishda, sinov uchun ham qo’llaniladi, (masalan, 622 Mbit/s (STM-4) dan 2.5 Gbit/s (STM-16) ga o’tish uchun yoki 2.5 Gbit/s (STM-16) dan 10 Gbit/s (STM-64) ga o’tishda). Xuddi shu topologiya radial xalqali topologiyaning bir qismi sifatida ham qo’llaniladi va “ketma-ket liniya zanjiri” topologiyasining asosini tashkil etadi, boshqa tomondan zaxirali “nuqta-nuqta” topologiyasini yoyilgan “xalqa” topologiyasi deb qarash mumkin.

70.Kompyuter tarmoqlarida qo’llaniladigan oxirgi qurilmalar haqida yozing

Tarmoq komponentalari 1. Qurilma (): a) Oxirgi qurilmalar (kompyuter, telefon, printer, faks va h.k); b) Oraliq qurilmalari, tugunlar (router, switch, hub va h.k);
2. Vosita (ulanish usuli): a) mis (med) kabel: 1) simmetrik - parali kabellar (https://hozir.org/mavzu-kabel-tavsifi-va-turi-kabel-standartlari-reja-axborot-uz.html); 2) koaksial; b) Optik kabel: 1)bir modali – magistralda ishlatiladi (https://hozir.org/nivelirlash-reykalari-ishlatiladi.html); 2)ko'p modali – lokal tarmoqda ishlatiladi; c) Simsiz aloqa (wi-fi, bluetooth va h.k);
3. Xizmat - Tarmoq taqdim etadigan xizmatlar (audio/video qo'ng'iroq, ma'lumot uzatish va h.k) Hisoblash texnikasi vositalarining rivojlanishi (https://hozir.org/mavzu-siyosiy-partiyalar-jamoat-tashkilotlari-va-ommaviy-axbor.html), ayniqsa shaxsiy kompyuterlarning paydo bolishi mahalliy hisoblash tarmogi (MHT) deb nomlanadigan yangi tipdagi axborot-hisoblash tizimlarining yaratilishiga olib keldi. MHT ishlab chiqarishni avtomatlashtirilgan loyihalash va texnologik tayyorlash tizimlari, ishlab chiqarish va texnologik majmualarni boshqarish tizimlari (https://hozir.org/biznes-jarayonlarini-boshqarishning-asosiy-tizimlari-biznes-ja.html), idora tizimlari, port boshqaruvi tizimlari va boshqalarda keng qollanilmoqda. MHT turli ishlab chiqarish bolinmalarini boshqarishning murakkab tizimlarini qurishda samarali usul hisoblanadi. MHT tibbiyot (https://hozir.org/milliy-hisoblar-tizimi-mht-schotlari-tizimi-tarkibi-ularni-tuz.html), qishloq xojaligi, talim, fan va boshqa sohalarda jadal joriy etilmoqda. Umuman olganda, tarmoq - kompyuterlar (https://hozir.org/kompyuterlar-tarmoq.html), terminallar va boshqa qurilmalarning malumot almashishni taminlaydigan aloqa kanallari bilan ozaro boglangan majmui. Kompyuterlararo malumotlarni almashishni taminlab beruvchi bunday tarmoqlar kompyuter tarmoqlari deb ataladi. Mahalliy tarmoq - (LAN - Local Area Network), ushbu nom nisbatan katta bolmagan hudud (bir korxona, ofis, bir xona) da joylashgan kompyuterlarning birlashuviga mos keladi. MHT - kompyuterlar, boshqa periferiya qurilmalari (printerlar, disk kontrollerlari va boshqalar) ning boglanishini taminlaydigan va ularga umumiy disk xotirasidan, periferiya qurilmalaridan birgalikda foydalanishga, malumotlar bilan almashishga imkon beradigan apparat vositalari va algoritmlar to`plamidir

71.NTP server vazifasi?

. NTP (Network Time Protocol) - tarmoq ulanishi orqali kompyuterning tizim vaqtini sinxronlashtirish uchun tarmoq protokoli. NTP mijozi umumiy NTP serveridan vaqtni so'raydi va keyin mahalliy soatni sozlash uchun serverning javobidan foydalanadi. NTP mijozi soatini sinxronlashtirganda, UDP port 123 ishlatiladi.
72.Email server vazifasi?
. Elektron pochta - bu pochta serveri deb ataladigan muayyan dasturiy ta'minot tufayli xabarlarni jo'natish va qabul qilish imkonini beradigan xizmat. Pochta serveri - bu elektron xabarlarni almashish uchun mo'ljallangan kompyuter dasturi. Shu maqsadda u odatda xabarni qabul qiluvchilarga yetib borishini ta'minlaydigan bir nechta protokollardan foydalanadi.
Email server vazifasi?
Server, xuddi pochta bo'limi kabi, biz yuboradigan va qabul qiladigan barcha xatlarni qayta ishlaydi. Bu erda ba'zi mashhur pochta serverlari: Gmail
(Google'dan pochta), Yandex, Mail.ru.

FTP server vazifasi?

FTP serveri fayl uzatish protokolidan foydalanadigan va Internet yoki mahalliy kompyuter tarmog'i orqali fayllarni almashish uchun mo'ljallangan serverdir.

Korparativ tarmoq haqida yozing?

 Korporativ tarmoqlar — bu xususiy firmalar ichidagi yoki firmalar o`rtasidagi kompyuter tarmog’idir, u Internet tarmog’iga murojaat qilishi mumkin, unda Internet texnologiyasini ishlatilishi tufayli kengaytirilgan imkoniyatlarga ega, lekin tashqi foydalanuvchilar tomonidan punktlari resurslariga murojaat qilishdan himoyalangandir. uni lokal tarmoqlarni va Internet tarmog’i vositalarini ishlatib, firmalar o`rtasidagi va firmalar ichidagi ma`lumotlarni saqlash, uzatish va qayta ishlashni bajaradigan tizim kabi qarash mumkin.

Kichik va katta korparativ farqi?

LAN: Mahalliy tarmoq(kichik)
LAN tarmoq qurilmalarini nisbatan qisqa masofada joylashtiradi. Bir tarmoq binosi, maktab yoki uy odatda bitta LANni o'z ichiga oladi, ba'zan bir binoda bir nechta kichkina LAN (ehtimol xona uchun) bo'lishi mumkin, va ba'zan LAN LAN yaqin binolarni o'z ichiga oladi. TCP / IP tarmog'ida LAN ko'pincha bir IP subneti sifatida qo'llanilmaydi. Cheklangan hududlarda ishlashga qo'shimcha ravishda LANlar odatda bitta shaxs yoki tashkilot tomonidan boshqariladi va boshqariladi. Ular, shuningdek, muayyan aloqa texnologiyalari, asosan, chekilgan va Token rishtalarini ishlatishadi .


WAN: keng tarmoqli tarmoq(katta)
Vaqt degani, WAN katta jismoniy masofani tashkil qiladi. Internet - Yerni qamrab olgan eng yirik WAN. WAN - geografik jihatdan tarqalgan LANlar to'plami. Router deb nomlangan tarmoq qurilmasi LANni WAN ga ulaydi. IP-tarmog'ida router ham bir LAN manzili, ham WAN manzilini saqlaydi. WAN bir necha muhim jihatdan LANdan farq qiladi. Ko'p WAN (Internet kabi) hech bir tashkilotga tegishli emas, balki jamoaviy yoki taqsimlangan mulk va boshqaruv ostida mavjud. WAN'lar ATM , Frame Relay va X.25 kabi uzoq masofalardagi ulanish uchun texnologiyadan foydalanishga moyildirlar.

HDMI va VGA kabel turlari va ularni farqi?

Vga. U 1987 yilda IBM tomonidan ishlab chiqilgan. Ushbu ulanish kabeli faqat analog video signallarni monitor va video adapterlarga uzatish uchun mo'ljallangan. Ovozni boshqa tomonga yo'naltirmaydi. Bolal ikkita 15 pinli ulagichdan va 15 simdan iborat. Maksimal ulanish uzunligi 20-30 m.
HDMI. Ushbu turdagi kabel yuqori aniqlikdagi raqamli tasvirlarni va ko'p kanalli audiolarni uzatishga qodir. U kichik o'lchamdagi ulagichlarni va 19 o'tkazgichni birlashtiradi. U ilgari mashhur bo'lgan SCART va RCA interfeyslarining o'rnini egalladi. Barcha zamonaviy multimedia qurilmalari, albatta, HDMI ulagichlari bilan jihozlangan. Agar u yo'q bo'lsa, demak, bu qurilma eskirgan va bizning davrimizda foydalanish uchun mos emas. Bolal uzunligi 15 metrgacha bo'lishi mumkin.
Ularning farqi Vag funksiyalar cheklangan HDMI ushbu ulagich esa hozirda unversla va ancha qulay xisoblanadi va xozirda keng qo’llaniladi.

Elektron pochta nima?