1-Kompyuter tizimlarining tuzilish turlari(23-36). docx

Kiritish va chiqarish qurilmalari – kompyuterning tashqi dunyo bilan o’zaro aloqasi uchun qurilmalar. Kiritish va chiqarish qurilmalari periferik (yordamchi qo’shimcha) qurilmalardir.
Periferik qurilmalar - bu protsessor va ichki xotiradan tashqari kompyuteringizdagi barcha qurilmalar.
Kiritish va chiqarish qurilmalari quyidagilarga bo’linadi: Kiritish qurilmalari; chiqarish qurilmalari; kiritish va chiqarish qurilmalari.

6-rasm. Kiritish va chiqarish qurilmalari.
Ona plata (Материнская плата). Kompyuter tizim blokining barcha tarkibiy qismlari ona plata orqali bir-biri bilan o’zaro aloqada bo’ladi.
Chipset - bu markaziy protsessorning kompyuterning qolgan elektron komponentlari bilan o’zaro aloqasi uchun mikroprotsessor to’plami. Ona plataning barcha imkoniyatlari va undan keyingi ishlashi chipsetga bog’liq.
BIOS (Basic Input Output System) ona plataning eng muhim mikrosxemalaridan biri hisoblanadi, chunki u kompyuterning dastlabki ishga tushirilishi uchun zarur bo’lgan, to’g’ridan-to’g’ri ishlab chiqaruvchi tomonidan o’rnatilgan muhim dasturlarni o’z ichiga oladi.

7-rasm. Shina sxemasi.

3. Kompyuter dasturiy ta’minoti

Tizim dasturlari - bu kompyuterning texnik vositalari va amaliy dasturlarini boshqarish uchun mo'ljallangan kompyuter dasturlarining bir turi (MacOS, Android, Microsoft Windows va b.).
Amaliy dasturlar - bu oxirgi foydalanuvchilar uchun mo’ljallangan dastur yoki dasturlar guruhi (word, excel, chrome, skype va b.).
Yordamchi (utilitalar) dasturlar - bu kompyuterni tahlil qilish, sozlash, optimallashtirish yoki texnik xizmat ko’rsatishda yordam beradigan dastur (diskni birlashtirish, antivirus dasturlari, disklarni tozalash vositalari, fayl menejeri, fayllarni siqish va b.).