1. Kosmik suratlar klassifikatsiyasi. Fotografik suratlar

4. Ko‘p zonali suratga olish sistemasi
Spektral zonani syomka qilishni asosiy sharti olingan tasvirlar, ob’ektlarni optik zichligi bo‘yicha farq qilishi kerak.
Ko‘p zonali syomkada AFA-39 m, yoki MKF-6 (Rossiya, Germaniya) MARK-1 va MARK (Fransiya) ko‘p zonali fotokameradan foydalaniladi.
Ko‘p zonali MARK-1 fotokamerasida tasvir turli yorug‘lik filtrlari orqali hosil qilinadi. Bunday fotokamerani afzalligi hamma zonali tasvirlarni absolyut bir hil fotokimyoviy ishlab chiqadi. Lekin bitta fotoplankadagi spektral sezuvchanli zona tanlashda chegaralanganligi uchun manevr qilish erkinligi ham chegaralangan.

M KF-6 tipidagi sistema hamda agregat tipidagi sistemada zonali tasvir alohida filmda hosil qilinadi. Ko‘p zonali suratga olishda ko‘rinadigan spektr oblasti zonada 40-50 im va undan ko‘proq kenglikda bajariladi.

Ko‘p zonali fotokamera MKF-6 ni tuzilishi.
1-obektiv 2-kasseta
MKF-6 ni fokus masofasi 125 mm, kadr formati 55 x 80 mm, kassetadagi fotoplyonka zahirasi 26 metr.

Zona raqami	1	2	3	4	5	6
Oraliq (interval)	400-500	520-560	580-620	640-680	700-740	760-800

Birinchi zonadan to to‘rtinchi zonagacha paxromatik fotoplanka (T-18), beshinchi va oltinchi zonalarda infroxramatik (I-740 yoki I-840) fotoplyonkalar ishlatiladi. Ruxsat berish imkoniyatini yuqoriligi spektral ko‘p zonali fotokamerada tasvirni siljishini ma’lum darajada oldini oladi.

Televizion kadrli sistema asosan uch zonali bo‘lganligi uchun nurlanishni registratsiya qilishda har bir zonada alohida ELTdan foydalanladi.
Bunda har bir ELTda alohida ob’ektiv va zatvordan foydalanish mumkin.
Kadrli televizion sistemada foydalanilgan spektral zonani kengligi 100 mm.
Ko‘p zonali sistemada yanada istiqboli bu skaner hisoblanadi.
U yuqori fotogrammetrik aniqlikni keng spektral oraliqda (interval) va yuqori spektral ruxsatga ega optik kollektordan yuborilgan spektral seleksiya yorug‘lik filtrlari va dixroichli oyna (elektro-magnitli nurlanishlarni o‘tkazuvchi, ma’lum spektral ko‘rsatuvchi oyna) va ularga tegishli priyomniklar orqali bajariladi.
Rossiyani «Frangment» skaner sistemasida tahlil qiluvchi diafragma yorug‘lik optik tolali tarmoqdan iborat. Har bir o‘tgan yorug‘lik nurlanishi filtrlanadi va tegishli priyomnikka uzatiladi.
MSU-E skaner sistemasida har bir nurlanish dixroichli oyna orqali zaryadli aloqa asbobini alohida uchta chizg‘ichiga uzatiladi.
Ko‘p zonali skanerli syomka natijasi raqamli tasvir ko‘rinishida takdim etiladi.
Nazorat savollari
1.Kosmik suratlarni kanday maksadda kullash mumkin?
2.Kosmik suratlar kaysi meyyorlar asosida klassifikatsiyalanadi ?
3.Fotografik suratlar kanday maksadda kullaniladi?
4.Kosmik suratlar tasvirga olish qanday amalga oshiriladi?
5.Kosmik suratlar qanday balandlik bo‘lganda amalga oshiriladi ?
6.Kosmosdan suratga olish qanday asosiy xususitga ega ?
7.Aerosuratni bo‘ylama qoplanishi haqida nimalarni bilasiz?
8.Aerosuratni ko‘ndalang qoplanishi haqida nimalarni bilasiz?
9.Ko‘p marshrutli va bir marshrutli aerofotosyomka haqida sizning fikringiz?