1-laboratoriya ishi analitik tarozida ishlashni o'rganish kerakli asbob va materiallar

Tarozining nolinchi vaziatini aniqlash
Yuk qo’yilmagan tarozining muvozanat vaziyatini, ya‘ni shkaladagi strelka to’xtaydigan l₀ chiziqni topish kerak. Ishqalanish ta‘sirini hisobga olmaslik maqsadida nol nuqta tebranish metodidan foydalanib topiladi. Shayin tebranganda tarozining strelkasi mayatnikka o’xshab tebranadi. Faraz qilaylik,strelka chap, tomonga og’ganda uning uchi shkalaning α₁ bo’limiga, o’nga og’ganda α₂ bo’limiga kelsin.Strelkaning keyingi og’ish amplitudasi vaqt o’tish bilan kamayib boradi.

Amplituda vaqtga proporsional o’zgarmasdan, eksponensial qonun bo’yicha o’zgargani uchun ketma-ket muvozanat holatdan og’ishlarini, masalan va deb muvozanat holatidan og’ishlarini olamiz. Bulardan uchtasi – – chap tomonga, ikkitasi – va esa o’ng tomonga bo’lgan og’ishlari. Chap va

o’ng tomonga og’ishlarining o’rtacha qiymatlari olinib va ularni ayirib ikkiga bo’linib topilgan nol

(7)

haqiqiy muvozanat vaziyatga yanada yaqinroq keladi. Agar og’ishlar shkalaning

markaziy nol vaziyatdan chapki chizig’idan hisoblansa, u holda chap tamonga

og’ishlarni oldiga minus ishora qo’yish kerak yoki aksincha. Shkala bo’yicha

hisoblanganda o’ngdan bo’limlarning o’ngdan bir ulushicha aniqlikda ko’z bilan

chamalab olinadi. Tarozining nol nuqtasi shu tartibda kamida uch marta topib va

ularning o’rtacha arifmetik qiymatini aniqlash lozim.
1-jadval

Tajribalar soni

Nol nuqtaning o’rtacha qiymati

I- tajriba

II- tajriba

III-tajriba

Chap og'ish

O’ng og'ish

Chap og'ish

O’ng og'ish

Chap og'ish

O’ng og'ish