1-Laboratoriya ishi Mavzu: Sifat reaksiyalarini bajarish texnikasi. Laboratoriyada ishlashning umumiy qoidalari

8 - Laboratoriya ishi
Mavzu: Ishchi ishqor eritmasining konsentrasiyasini aniqlash. Berilgan kislotani foiz konsentrasiyasini aniqlash.
MAQSAD: Neytrallash metodidan foydalanib eritmadagi ishqor miqdorini aniqlash
Kerakli asbob-uskuna va reaktivlar:
-konussimon kolba;
-25 ml li byuretka;
-10 ml li pipetka;
-fenolftalien yoki metiloranj eritmasi solingan tomizgich(indikator);
- shtativ;
-o`lchov kolbasi;
-0,1 n li HCl eritmasi;
-0,1n li NaOH eritmasi;
Ishning bajarilish tartibi: Laborantdan analiz uchun olingan ishqor eritmasining ma`lum miqdori 100-200 ml sig`imli o`lchov kolbasiga solinadi, distillangan suv bilan belgisigacha suyultiriladi va yaxshilab aralashtiriladi. Konussimon kolbaga tekshirilayotgan ishqor eritmasidan pipetka bilan 10 ml o`lchab solinadi, unga 1 tomchi metiloranj eritmasi tomiziladi va indikatorning sariq rangi bir tomchi aislota ta`sirida och pushti rangga o`tguncha xlorid kislotaning ish eritmasi bilan titrlanadi. Agar indikator sifatida fenolftalien ishlatilsa qizil rang rangsiz xolga kelguncha titrlanadi.
Ishqor eritmasining normalligi ushbu formuladan hisoblab topiladi:

So`ngra normallik bo`yicha shu eritmaning titri xisoblab chiqariladi:

E_NaOH = 40,01 g-ekv.
O`lchov kolbadagi ishqorning og‘irlik miqdori titr bo‘yicha hisoblab topiladi:
Q=T<sub>*</sub>V kolba
NaOH va Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> ning ikkalasi ishtirok etganda ularni aniqlash
Maqsad: Ma`lumki ishqorlar havodan CO₂ ni yutib, karbonatlarga aylanadi, masalan: 2 NaOH + CO₂=Na₂CO₃ + H₂O
Shu sababli o`yuvchi natriy eritmasida xar doim Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>qo`shimchasi bo`ladi. Ba`zi hollarda ayni eritmadagi NaOH va Na₂CO₃ miqdorini bilish kerak. Shuning uchun ikkinchi misol tariqasida NaOH va Na₂CO₃ ning ikkalasi ishtirok etganda ularni aniqlashni ko`rib chiqamiz. Bu masalani hal qilish uchun ikki usuldan foydalanish mumkin. Bu usuldan biri Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> ning titrlash egri chizig’idan ikkala ekvivalent nuqtani topishga asoslangan: ikkinchi usulda NaOH CO<sub>3</sub><sup>-2</sup> ionlarini Ba<sup>+2</sup> ionlari bilan cho`ktirilgandan so`ng aniqlanadi.
Kerakli asbob-uskuna va moddalar:
-250 ml sig`imli o`lchov kolbasi;
-25 ml sig`imli pipetka;
-25 ml sig`imli byuretka;
-fenolftolien va metiloranj eritmasi solingan tomizgich;
-shtativ;
-0,1 n li HCl eritmasi;
-0,1n li NaOH eritmasi;
-0,1n li Na₂CO₃ eritmasi;
-hisoblash mashinkasi.