1-Laboratoriya ishi Mavzu: Sifat reaksiyalarini bajarish texnikasi. Laboratoriyada ishlashning umumiy qoidalari

NO₂^- IONINING REAKSIYALARI
NO₂^- ioni nitrit kislota HNO₂ ning anionidir. Nitrit kislota turg`un bo`lmagan va kuchsiz kislota. Nitritlar nitrit kislotadan barqarorroq. Ularning hammasi suvda yaxshi eriydi. Kumush nitrit boshqalardan kamroq eriydi, ammo isitilganda u oson eriydi.
1. Suyultirilgan sulfat kislota sovuqda barcha nitritlarni qo`ngir gaz - azot qo`sh oksidni ajratish bilan parchalaydi:
NaNO₂ + H₂SO₄ = NaHSO₄ + HNO₂
2HNO₂ = NO₂ + NO + H₂O
2NO + O₂ = 2NO₂
Konsentrlangan sulfat kislota xuddi suyultirilgan kislotaday, ammo faqat keskinroq reaksiyaga kirishadi. Xatto biroz isitish nitrit kislotaning parchalanishini kuchaytiradi.
Reaksiyaning bajarilishi. Natriy nitrit NaNO₂ eritmasining 2 tomchisiga suyultirilgan sulfat kislotadan 2 tomchi qo`shiladi. Ajralib chiqayotgan qo`ng`ir gazni oq qog`oz fonida kuzatish qulayroq.
2. Temir (II) tuzlari nitritlarni kuchsiz kislotali eritmada azot (II) oksidga qaytaradi.
2FeSO₄ + 2KNO₂+ 2H₂SO₄ = Fe₂(SO₄)₃+2NO + K₂SO₄ + 2H₂O
Azot oksid NO FeSO₄ bilan qo`ng`ir rangli beqaror kompleksli birikma hosil qiladi:
FeSO₄ + NO = [Fe(NO)]SO₄
Reaksiyaning bajarilishi. Probirkaga temir (II) sulfat FeSO₄ ning yangi tayyorlangan to`yingan eritmasidan 2 tomchi solinadi, 1 tomchi suyultirilgan sulfat kislota bilan kislotali muhitga keltiriladi va so`ngra ehtiyotlik bilan probirka devoridan nitrit eritmasini suyuqliklarni aralashtirib yubormasdan quyiladi. Ikkala suyuqliklarning tutashgan joyida qora qo`ng`ir rang paydo bo`ladi.
3. Griss-Lunge reaktivi nitritlarning kam miqdorda bo`lishida eritmani qizil rangga bo’yaydi, nitritlar ko`p miqdorda bo`lganda qizil cho`kma hosil bo`ladi. Reaksiya juda seziluvchan va nitritlarni ichadigan suvlarda ochish uchun ishlatilishi mumkin.