1-lekciya. Tarmaq qáwipsizligi túsinigi hám oniń MÁnisi joba

Telekommunikaciya tarmaqlarında IQti támiyinlewdiń tiykarǵı ob'ektleri tómendegiler esaplanadı :

• 
  tarmaqta qayta islenetuǵın hám aylanatuǵın abonentler informaciyaları;
  
• 
  tarmaqtaǵı texnikalıq quralları ;
  
• 
  uyqas PT hám operasion sisteması (OS);
  
• 
  basqarıw sisteması;
  
• 
  maǵlıwmatlar bazaları kórinisindegi telekommunikaciya maǵlıwmatları.
  

1-su'wret. Maǵlıwmat uzatıw tarmaqları informaciya ortalıǵına buzǵınshi tásiri
Telekommunikaciya tarmaqları apparatlarınıń informaciyalarǵa tarmaq qawipsizliginiń tómendegi usılları málim:

• 
  Paydalana alıw ob'ektlerine tuwrıdan-tuwrı xabarlasıw ;
  
• 
  qorǵaw quralların shetlep ótip, paydalana alıw ob'ektlerine xabarlasıw múmkinshilik beretuǵın programmalıq hám texnikalıq qurallardı jaratıw ;
  
• 
  tarmaq qawipsizligin ámelge asırıwǵa múmkinshilik beretuǵın qorǵaw quralların modifikaciyalastiriw (ózgertiw);
  
• 
  telekommunikaciya tarmaqları ámeldegi strukturasın hám funkciyasın buzıwshi, tarmaq qawipsizligin ámelge asırıwǵa múmkinshilik beretuǵın programmalıq hám texnikalıq mexanizmlerdi telekommunikaciya tarmaqları texnikalıq qurallarına kirgiziw;
  

Tiykarǵı túsinik hám atamalar


Informaciya qawipsizligi dep, maǵlıwmatlardı joytıw hám ózgertiwge jóneltirilgen, tábiy yamasa jasalma qasiyetli, tosınarlı hám bilip turip etilgen tásirlerden hám har qanday tasıwshılardan informaciyanıń qorǵalǵanligina aytıladı.
Informaciyanıń qorǵawı dep, basqarıw hám islep shıǵarıw iskerliginiń IQti támiyinleytuǵın hám shólkem informaciya rezervleriniń pútinliligi, isenimliligi, paydalanıw ańsatliǵi hám jasırınlıǵın támiyinleytuǵın qatań reglamentlanǵan dinamikalıq texnologiyalıq processǵa aytıladı.
Jasırınlıq — anıq bir informaciyaǵa tiyisli shaxslar sheńberigine kiriwi múmkinligi, yaǵnıy paydalanıwda nızamlı hújjetlerge muwapıq sheklep qóyılıp, hújjetlestirilgenligi kepilligi.