1. m a ‘ lumotla r bazasi – bu ma’lum bir predmet sohasiga oid tizimlashtirilgan(strukturalashtirilgan)ma’lumotlarningnomlangan to‘plamidir

2. Afzalliklari va kamchiliklari

Mijoz-server arxitekturasi quyidagilarga ega afzalliklari:

• 
  
  ma'lumotlarni qayta ishlashning yuqori tezligi;
  
• 
  
  imkoniyat tezkor ish ko'plab mijozlar bilan;
  
• 
  
  server va mijoz dasturlarining dastur kodini ajratish.
  

Ko'p foydalanuvchilar mumkin bir vaqtning o'zida ishlash tranzaktsiyalar (bitta blok sifatida ko'rsatilgan operatsiyalar ketma-ketligi) va qulflar (boshqa foydalanuvchilar tomonidan tahrirdan ma'lumotlarni ajratish) tufayli ma'lumotlar bilan.

kamchiliklar mijoz-server texnologiyasi:

• 
  
  ma'lumotlarni qayta ishlash server tomonida sodir bo'lganligi sababli server uskunalarining apparat va dasturiy xususiyatlariga yuqori talablar;
  
• 
  
  kerak tizim ma'muri, bu server uskunalarining uzluksiz ishlashini boshqaradi.
  

3. Uch bosqichli model .

O'tgan asrning 90-yillari o'rtalaridan boshlab mutaxassislarning mashhurligini uch darajali mijoz-server arxitekturasi qo'lga kiritdi. axborot tizimi tomonidan funktsionallik ba'zi uchta havolalarga: ma'lumotlarga kirish mantiqiyligi, taqdimot mantiqlari va biznes mantiqlari. Ikki pog'onali arxitekturadan farqli o'laroq, uch pog'onali arxitektura qo'shimcha darajaga ega - bu amaliy mantiqni amalga oshirish uchun mo'ljallangan dastur serveri, shu bilan birga o'rta dasturlarga so'rov yuboradigan mijozni to'liq tushiradi va serverlarning barcha imkoniyatlarini maksimal darajada oshiradi.

Uch bosqichli arxitekturada, mijoz, qoida tariqasida, ma'lumotlarni qayta ishlash funktsiyalari bilan ortiqcha yuklanmaydi, balki dastur serveridan ma'lumotlarni taqdim etish tizimi sifatida asosiy rolini bajaradi. Bunday interfeys bilan bajarilishi mumkin standart vositalar Veb-texnologiyalar - brauzer, CGI va Java. Bu mijoz va dastur serveri o'rtasida taqdim etiladigan ma'lumotlar hajmini pasaytiradi va mijoz kompyuterlarini telefon liniyalari kabi sekin chiziqlar orqali ham ulashga imkon beradi. Shu sababli, mijoz tomoni shunchalik sodda bo'lishi mumkinki, aksariyat hollarda bu umumiy brauzer yordamida amalga oshiriladi. Ammo, agar siz hali ham uni o'zgartirishingiz kerak bo'lsa, unda ushbu protsedura tez va og'riqsiz amalga oshirilishi mumkin.

Ilova serveri - bu server va mijoz o'rtasida oraliq qatlam vazifasini bajaradigan dasturiy ta'minot.

4. Jadvallar orasidagi bog’lanish.

 

Jadvalga ma`lumotlarni kiritishda ayrim maydonlar qiymati takrorlanadi. Masalan, “Millati”, “Kursi”, “Yashash viloyati” kabi maydon qiymatlari takrorlanadi. Takrorlanuvchi qiymatlarni har safar yozmasdan balki boshqa jadval bilan bog’lash orqali, tanlash orqali qiymatlarni kiritishimiz mumkin.

Jadvallarni bir-birlari bilan bog’lash uchun bog’lanayotgan jadvalda kamida 2 ta ustun mavjud bo’lib, birinchi ustun kalit maydon bo’lsa, ikkinchi ustun qiymatlar ro’yxatini saqlaydi. Asosiy jadvalda esa kalit maydonning qiymati saqlanadi. Jadvallarni bir-birlari bilan bog’lash quyidagi afzalliklarga ega:

1. Ma`lumotlar bazasini hajmini ortishidan saqlaydi. Asosiy jadvalda kalit (sonli qiymat) maydon qiymati saqlangani uchun ma`lumot hajmi sezilarli tarzda kamayadi. Masalan, “Andijon” viloyatini saqlashda 7 bayt o’rniga,   kalit maydon qiymati saqlangani uchun 1 bayt joy olinadi.

2. Ma`lumotlar bazasini to’liqligi va to’g’ri to’ldirilishini ta`minlaydi.

3. Ma`lumotlar bazasini  tuzilishi oson tahlil qilish imkonini beradi.

 

Asosiy jadvalni ikkinchi unga bo’ysunuvchi jadval bilan bog’lash uchun “Podstanovka i otnosheniye” (“Bog’liqlik va aloqadorlik”) tanlaymiz. Bog’liqlik 2 xil usul bilan hosil qilinadi. Bular: