1-Маъруза: Aхоli yashash jоylarini оbоdonlashtirish. Obodonlashtirishni tashkil qilish

Siljishga qarshi qo‘llaniladigan tadbirlar.

Siljishga qarshi qo ‘llaniladigan asosiy tadbirlar quyidagilardir:

a) siljish xavfi bor joylarda tashqi suvlami qochirishni tashkil etish (vertikal rejalashtirish yordamida);

b) ochiq va yopiq drenajlar tizimlari yordamida sizot suvlami qochirish (suv qochiigich va drenaj tizimini o'tkazish yordamida);

d) nishabliklarni chegaralash, oqar suvlardan himoyalash (hududni quritish evaziga);

e) nishabliklarni tekislash va ko'kalamzorlashtirish;

f) siljuvchi massani sun'iy ravishda mustahkamlash;

g) siljuvchi grunt massasini ushlab turuvchi tirgak devorlar qo'llash.

Sel oqimi

Sel oqimi-kuchli yomg‘irdan so‘ng yoki suv omborlarining buzilishi natijasida katta miqdordagi suv massasining yo'lda uchragan barcha narsalar bilan aralashgan holda bosib kelishiga aytiladi.

Sel oqimiga qarshi kurashish vazifalariga quyidagilar kiradi:

a) sel oqimi harakatini o‘z basseynida tashkil etish va boshqarish yordamida uning hajmini kamaytirish yoki cheklash;

b) sel oqimi paydo bo'lishi jarayonida sun’iy to ‘g‘rilagich inshootlar yordamida irmoqlami turli yo'nalishlarga burib yuborish bilan uning to'planishiga yo‘l qo'ymaslik;

d) sel oqimi kutiladigan yo'llami oqimning vayronagarchilik kuchini kamaytirish maqsadida toshlardan tozalash;

e) maxsus inshootlar yordamida shahar hududini, temir yo'llami, avtomobil yo'llarini sel oqimidan himoyalash.

Sun’iy inshootlar sel oqimini yo'naltiruvchi, o'tkazuvchi va ushlab qoluvchi turlaiga bo'linadi.

Scl oqimining halokatli natijalarini Shohimardon fojeasi misolida yaqqol tasawur etish mumkin.