1-ma’ruza. Ekonometrik modellashtirish asoslari

MODELLAR TURLARI
Moddiy modellar real ob’ektlarni tabiiy va sun’iy materiallar yordamida aks ettiradi: bo’r bilan doskaga yozish, karton bilan maket tuzish, qalam bilan formula yozish, metalldan aviamodel yasash.
MODDIY MODELLAR
IDEAL MODELLAR
Ideal modellar odamni fikrlash jarayoni bilan chambarchas bog‘langandir. Bunday modellar bilan operatsiyalar miyada amalga oshiriladi.
Iqtisodiy modellar
Amaliy maqsadiga ko’ras
Nazariy-analitik modellar
Amaliy modellar
O’rganilayotgan ob’ekt ko’lamiga ko’ra
Makroiqtisodiy modellar
Mikroiqtisodiy modellar
Iqtisodiy-matematik modellar
Boglanish turiga ko’ra
Detirminarlangan modellar
Stoxastik modellar
Holat bo’yicha
Statik modellar
Dinamik modellar
Ekonometrik model – bu ehtimollik-stoxastik model. Bu model yordamida iqtisodiy ko’rsatkichlarni o’zgarish qonuniyatlarini matematik ko’rinishida tenglamalar, tengsizliklar va tenglamalar tizimi ko’rinishda ifodalash mumkin.
asosiy endogn ko’rsatkich
ekzogen ko’rsatkichlar

Ekonometrik modelda fiktiv ko’rsatkichlar qatnashishi mumkin. Fiktiv ko’rsatkichlar – bu sifatli ko’rsatkichlar miqdoriy ko’rsatkichlarga o’tkazilgan ko’rsatkichlar.

• Ekonometrik modelda fiktiv ko’rsatkichlar qatnashishi mumkin. Fiktiv ko’rsatkichlar – bu sifatli ko’rsatkichlar miqdoriy ko’rsatkichlarga o’tkazilgan ko’rsatkichlar.
• Ekonometrik model chiziqli va chiziqsiz ko’rinishda tuzilishi mumkin.
• Chiziqsiz modellar parabola, giperbola, darajali funksiya, ko’rsatkichli funksiya, trigonometrik funksiya va boshqalar ko’rinishida bo’lishi mumkin.

Iqtisodiyotda modellashtirish bosqichlari

Iqtisodiyotni ekonometrik modellashtirish asoslari

• Ekonometrikaning maqsadi- bu real iqtisodiy ob’ektlarni modellashtirish va miqdoriy tahlil qilishning usullarini ishlab chiqishdan iborat.
• Ekonometrikaning vazifalari:
• 1) Modelni spetsifikaцiya qilish - empirik tahlil uchun ekonometrik modellarni tuzish.
• 2) Modelni parametrlashtirish - tuzilgan model parametrlarini baholash.
• 3) Modelni verifikatsiya qilish - model parametrlari sifatini va butun modelning o‘zini tekshirish.
• 4) Model asosida prognoz qilish - ekonometrik modellashtirish natijalari bo‘yicha aniq iqtisodiy hodisalar uchun prognozlar tuzish va takliflar ishlab chiqish.