34
chiqardi (1.2-shakl).
Keyin
cos
1
cos
h
R
(1)
formula bo„yicha o„sha davrda qo„llaniladigan 60-lar sistemasini tatbiq etib,
Yerning radiusi R ni hisoblab, quyidagini chiqardi:
зироъ
R
845
,
12851369
967
0000507355
,
0
033
9999492644
,
0
055
,
652
1 ziro‟ 0,4933 m desak, R=6339580,745 m =6339,58 km chiqadi.
1.1-j a d v a l.
Aniqlash vaqti
Olimlar nomi
Radius
uzunligi,
km
Bir gradus
meridian
yoyi
uzunligi,
km
Aylana
uzunligi S, km
Qaysi
keng-
likda
Miloddan 6 asr
ilgari
4 asr
2,5 „
1.0 „
II asrda
V—VI „
627 yilda
1037 „
1528 „
1616 „
1633 „
1670 ,,
Xoldeylar
Arastu
Eratosfen
Posidoniy
Ptolemey
Braxmagupta
Arabistonda
Beruniy
Fernel
Snellius
Norvud
Pikar
6 310,50
9 549,27
6 843,65
6 569,90
6 059,01
6 239,26
6 406,51
6 339,58
6 337,01
6 153,13
6 412,66
6 372,01
110,14
166,67
119 44
114,67
105,75
108,89
111,82
110,65
110,60
107,39
111,92
111,21
39 650,13
60 000,00
43 000,00
41 280,00
38 070,00
39 202,51
40 253,28
39 832,76
39 816,72
38 661,34
40 292,01
40 036,60
—
—
30
35
40
—
35
32
49
52
52
49
Beruniy
jahonda
birinchi
bo„lib
chiziqli
triangulyatsiya
va
poligonometriyani
tatbiq
etib,
shaharlarning
koordinatalarini
hisobladi.
Kartografiyada stereografik proeksiya usulini tatbiq etib, yo‟lduzlar joylashgan
samo va yer yuzasi kartasini chizish yo„llarini ko„rsatdi. Birinchi bo„lib Yer
globusini yasadi.
Beruniydan keyin 1528-1680 yillar orasida Fransiya olimlari Fernel va
Pikar, Gollandiya olimi Snellius, ingliz olimi Norvud va boshqalar ham gradus
o„lchash usulida yer shari o„lchamlarini aniqladilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |