1-ma’ruza. Kirish. “O‘zbek shevalarining lingvistik tahlili”ning maqsadi va vazifasi

Adabiyotlar ro’yxati:
1. U.Tursunov, N.Muxtorov, Sh.Rahmatullaev. Hozirgi o’zbek adabiy tili. 1992 yil.
2. Sh.Shoabdurahmonov, M.Asqarova, A.Hojiev. Hozirgi o’zbek adabiy tili. I qism. II qism. Toshkent. «O’qituvchi» nashriyoti. 1980 yil.
3. A.G’ulomov, M.Asqarova. Hozirgi o’zbek tili. Sintaksis. 
Toshkent. O’qituvchi nashriyoti. 1987 yil.
4. O’zbek tilining imlo lug’ati. Toshkent. O’qituvchi. 1995 yil.
1. Qarluq lahjasi shevalaridan namuna.
Yangi o‘zbek transkripsiyasida: …Pāššäni bu gäpi el-jurtti ǯä qijnäp qojipti. Pāššädän bezār bopti xälājiq. Bir kämmäγäl šājir bāräkän. U pāššäni āldigä bāripti. Pāššä undän, hi gädāj, nägä keldiη, dip soräpti. Kämmäγäl šājir ādämlä tārtivātkän qijinčilijlä:ni, tāmmä-tām olu(v)ni kotärip māzārgä ābāriš äzāplärini šiγir qip, pāššägä oqiveripti-de, sängä muni nime pājdäsi vā, dipti.
An’anadagi transkripsiyada: …Пɔшшəнъ бу гəпъ ел-йурттъ джə қъйнəп қойъптъ. Пɔшшəдəн безɔр боптъ хəлɔйъқ. Бър кəммəғəл шɔйър бɔрəкəн. У пɔшшəнъ āлдъгə бɔръптъ. Пɔшшə ундəн, ҳъ гəдɔй, нəгə келдъң, дъп сорəптъ. Кəммəғəл шɔйър ɔдəмлə тɔртвɔткəн қъйънчълъйлə:нъ, тɔммə-тɔм олу:(в)нъ котəръп мɔзɔргə ɔбɔръш əзɔплəрънъ шъғър қъп, пɔшшəгə оқъверъптъ-де, сəнгə мунъ нъме пɔйдəсъ вɔ дъптъ.
2. O‘g‘uz lahjasi shevalaridan namuna.
Yangi o‘zbek transkripsiyasida: ...Bir varäkän, bir joqäkän, qadї:m za:manda bir pa:šša bo:an äkän. I:nšu pa:ššanї ä:šikini ä:ldindä bir da:rax va: äkän. I:nšu da:raxnї bir jo:rpaγї a:ltїnnan, bir jo:rpaγї kü:müštän äkän. Gü:llädä bir gü:n är gü:ni bir jo:rpaq joq oladї ämiš. Soη pa:šša sa:raj a:damnarїnї sa:qčїlїq ä:tmäkä qojїptї.
An’anadagi transkripsiyada: ...Бър варəкəн, бър йоқəкəн, қади:м за:манда бър па:шша бо:ан əкəн. И:ншу па:шшань ə:шъкънъ ə:лдъндə бър да:рах ва: əкəн. Бу да:рахнь бър йа:рпағь а:лтьннан, бър йа:рпағь кү:мүштəн əкəн. Гү:ллəдə бър гү:н ҳəр гү:нъ бър йа:рпақ йоқ оладь əмъш. Соң па:шша са:рай а:дамнарьнь cа:қчьльқ ə:тмəкə қойьпть.
3. Qipchoq lahjasi shevalaridan namuna.
Yangi o‘zbek transkripsiyasida: ...Qїz ulγajїp ^von ǯašγa ǯetipti. Ǯigit ^vorman ičidän kätäkän qorγan qurїp, qїzdї nikäläp aptї. Qїz šundajam čiräjli boptї-qo, ^vonїη čačї zärdän pajda boγandaj. Bir küni qїz anharγa bašїnї ǯuvїptї. ^vOnїη bir dana čačї ^vüzülip aγїp ketipti...
An’anadagi transkripsiyada: ...Қьз ^вулғайьп ^вон алть джашқа джетъптъ. Джъгът ^ворман ъчъдəн кəтəкəн қорған қурьп, қьздь нъкəлəп апть. Қьз шундайам чърəйлъ бопть-қо, ^воньң чачь зəрдəн пайда боғандай. Бър күнъ қьз анҳарға башьн джувьпть. ^вОньң бър дана чачь ^вүзүлъп ағьп кетъптъ...
6-mavzu. O‘zbek shevalaridan yozib olingan dialektal matnlardagi so‘zlarning fonetik va orfoepik tahlillari.