1-Маъруза. Кириш

Агрометеорологиянинг тадқиқот усуллари
Агрометеорологияда ҳам бошқа табиий фанлар, жумладан, физика фанидаги каби тадқиқотларнинг учта: кузатиш, тажриба ва назарий таҳлил каби умумий усулларидан фойдаланилади.
Кузатиш усули. Бу усулда Ер шарининг турли жойларидаги метеорологик обсерваториялар, метеорологик станциялар ва постлар, турли мақсадларда уюштирилган экспедицияларда асбоблар ёрдамида аниқ дастурларга амал қилиб кузатиш ишлари олиб борилади ва кузатиш натижалари таҳлил қилинади.
Тажриба усули. Бу усулнинг моҳияти шундаки, унда қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши учун аҳамиятга эга бўлган жараён (ёки ҳодиса) ни сунъий равишда амалга ошириш учун тажрибалар ўтказилади. Ҳозирги вақтда бу усул жуда кам ривожланганлигини таъкидлаб ўтамиз.
Назарий таҳлил қилиш усули. Бу усул агрометеорологик жараён (ҳодиса) ларнинг назарий равишда аниқланган умумий қонуниятларини физика, биология, ўсимликлар физиологияси, термодинамика ва бошқа фанлар қонунларидан фойдаланиб, математикани жалб қилган ҳолда миқдорий шаклда ифодалашга асосланган.
Юқорида биз тадқиқотларнинг умумий усулларини кўрсатиб ўтдик. Агрометеорологияда бу усулларга асосланиб ишлаб чиқилган қуйидаги хусусий тадқиқот усуллари ҳам кенг ривожланган:
1. Метеорологик ҳодисалар ва ўсимликларни бир вақтнинг ўзида (параллел) кузатишлар олиб бориш усули.
Агрометеорологияда тадқиқотларнинг энг асосийси бўлган бу усулда ўсимликларнинг ҳолати, ўсиши, ривожланиши ва метеорологик шароитлар айни бир вақтда параллел равишда кузатиб борилади. Бу усул ёрдамида дала кузатишлари даврида олинган материалларга асосланиб, кузатишлар ўтказилаётган жойдаги об-ҳаво шароитлари билан ўсимликларнинг ўсиши, ривожланиши ва ҳосилининг шаклланиши орасида сифат ва миқдорий боғланишлар ўрганилади, ўсимликларнинг асосий ҳаёт омиллари - ёруғлик, иссиқлик, намлик ва озиқ моддалар миқдорларига талаби, турли хил ўсимликлар учун бу омилларнинг энг оз ва кўп миқдорлари, қора совуқ (совуқ уриш), қурғоқчилик ва бошқа ҳодисаларнинг ўсимликка таъсири аниқланади. Шунингдек, кузатиш материаллари асосида турли хил ўсимликларда ривожланиш фазаларининг бошланиши учун керак бўлган ҳавонинг самарали ҳароратлари йиғиндиси ҳисобланади.