1-ma’ruza: tizim administrator haqida dastlabki tushunchalar. Tcp/ipni sozlash, tarmoq protokollari. Reja

Protokol to'plamlari uchta asosiy turga bo'linadi:

• 
  amaliy protokollar (OSI modeli amaliy, taqdimot va aloqa vaqtini boshqarish bosqichlar vazifasini bajaradi);
  
• 
  transport protokollari (OSI modelining transport va aloqa vaqtini boshqarish bosqichlar vazifalarini bajaradi);
  
• 
  tarmoq protokollari (OSI modelining uchta pastgi bosqichlar vazifalarini bajaradi).
  

Ma’lumotlarni uzatishda protokolga mos xolda kompyuter-uzatuvchi quyidagilarni bajaradi:

• 
  Ma’lumotlarni paketli bloklarga bo’ladi;
  
• 
  Ma’lumotlarni aniqlab olish uchun paketlarga manzil ma’lumotlarni yetkazib beradi;
  
• 
  Ma’lumotlarni tayyorlaydi va tarmoqga yuboradi.
  

Protokolga mos xolda kelgan kompyuter qabul qiluvchi yuqoridagi xarakatning aksini bajaradi:

• 
  Tarmoqdan ma’lumotlar paketini qabul qiladi.
  
• 
  Tarmoq adapteridan kelgan paket kompyuterga yuboriladi.
  
• 
  Paketdan hamma ma’lumotlarini olib tashlaydi.
  

2-rasm. OSI modeli

3-rasm. TCP/IP stekining strukturasi.


WWW (World Wide Web) umumjahon o'rgimchak to'ri Gopher - Hujjatlarning taqsimlangan qidiruvi va uzatilishining tarmoq protokoli. WAIS-Wide-Area Information System-global axborot tizimi
SNMP (Simple Network Management Protocol). Ma’muriy qaydnoma tarmoq holati va unga ulangan boshqa qurilmalarga ma’lumotlarni uzatadi.
FTP (File Transfer Protocol). Kompyuter o’rtasida fayllarni bir-biriga uzatadi.
TelNet - Telephone Network – telefon tarmog’i.
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol). Oddiy pochtani uzatish qaydnomasi (elektron pochtani kompyuterlarga yuboruvchi qaydnoma).
TFTP-Trivial File Transfer Protocol-Fayllar uzatishning oddiy protokoli.