1-ma’ruza: tizim administrator haqida dastlabki tushunchalar. Tcp/ipni sozlash, tarmoq protokollari. Reja

Windows Server boshqaruvi
1-MA’RUZA: TIZIM ADMINISTRATOR HAQIDA DASTLABKI 
TUSHUNCHALAR. TCP/IPNI SOZLASH, TARMOQ PROTOKOLLARI. 
 
REJA: 
1. Tarmoqlarni sozlash va tarmoqlarni boshqarishning dastlabki bosqichi.
2. Tarmoqning fizik qismini tashkil etadigan uskunani yig'ish va TCP/IPni 
sozlash.
3. TCP/IPni sozlash, tarmoq sozlanganidan keyin TCP/IPni tuzatish.
4. TCP/IP tarmoq protokollari, UDP/IP tarmoq protokollari, IPSCAN Tarmoq 
dasturi. 
 
Tizim – bu, ma'lum natijaga erishish uchun birlashtiriluvchi bir butun yoki 
jami turli xil ob'ektlar sifatida o'rganiluvchi ixtiyoriy obyekt. 
Tizim ma'muri (administratori) – bu, tashkilot yoki muassasa tizim dasturiy 
ta'minotining ahvoli, rivojlanishi va foydalanilishi uchun javobgar inson yoki 
shaxslar guruhi. Tizim ma'muri foydalanuvchilarning qayd yozuvlarini olib boradi, 
qayd yozuvlari siyosatini belgilaydi, operatsion tizimlarning faoliyati va 
ma'lumotlar muhofazasining kerakli pog'onasini ta'minlaydi. U ushbu tashkilotning 
tizim muhandislari, tizimli dasturlashtiruvchilar va foydalanuvchilari bilan o'zaro 
aloqada ishlaydi. 
Kompyuter tarmog'i – bu, hisoblash tizimi bo’lib, u bir necha kompyuter, 
terminal va boshqa apparat vositalarini o'z ichiga olib, ma'lumotlar uzatishni 
ta'minlaydigan aloqa liniyalari bilan o'zaro bog'langan. Kompyuterlar bir biri bilan 
o'zaro bevosita yoki oraliq kompyuterlar orqali ulanadilar. Tarmoqning tuzilishi va 
tarmoq dasturiy ta'minoti imkoniyatlariga qarab, biror kompyuter yoki terminal 
foydalanuvchisi quyidagi imkoniyatlarga ega bo'lishi mumkin: boshqa kompyuter 
xotirasida saqlanayotgan ma'lumotlardan foydalanish; o'zining amaliy dasturini 
bajarish uchun quvvatliroq kompyuterning markaziy protsessori va uning 
xotirasidan foydalanish; tarmoqqa qo'shilgan barcha kompyuterlarning birlashgan 
resurslaridan foydalanish.
1-rasm. Kompyuter tarmog’i. 
Tarmoqlarga misol sifatida avialiniyalar chiptalariga buyurtma berish yagona 
tizimi yoki bankni va uning turlishaharlarda va hatto, mamlakatlarda joylashgan 
bo'limlarini bog'lovchi tarmoqni ko'rsatish mumkin. Butun dunyoda keng tarqalgan 
global kompyuter tarmog'i Internet esa yaqqol misoldir. 
TCP - Transmission Control Protocol - Uzatishni boshqarish protokoli. 
TCP/IP protokollari setkasida transport pog'onali protokol. Ma'lumotlarning ikki 
tomonlama ketma-ket uzatilishini ta'minlaydi. Protokol RFC 793da tavsiflangan. 
TCP vazifalariga paketlarning mumkin bo'lgan yo'qolishini tekshirish, bir necha 
paketdan to'g'ri tartibda ma'lumotlarni yig'ish hamda yo'qolgan va buzilgan 
paketlarni qayta jo'natishga so'rov berish kiradi. Veb-serverlar bilan aloqa qilish 
uchun kompyuterlarda TCP/IP protokoli bajarilishi lozim. AQShning Mudofa 
Vazirligi buyurtmasi bilan ishlab chiqarilgan. 
IP - Internet Protocol. Internet protokoli. TCP/IP protokollari yig'masidan 
iborat tarmoq pog'onasi protokoli. IP protokolida tarmoqdagi ham bir kompyuterga 
to'rt xonalik IP manzil (4 bayt) mos qo’yiladi. Shu bilan birga nimtarmoqdagi 
kompyuterlar manzilning umumiy boshlang'ich bitlari bilan birlashtiriladi. 
TCP/IP - Transmission Control Protocol/Internet Protocol - TCP/IP 
protokollari oilasi. Internetda ma'lumotlarni uzatish uchun ishlatiladigan 
protokollar to'plami. Dastlab UNIX operatsion tizimlari uchun yaratilgan. Hozirgi 
paytda barcha asosiy operatsion tizimlarga o'rnatiladi.